Εκκλησάκια, μοναστήρια, περιβάλλον
Πόσα εκκλησάκια!
Αναρωτιόμουν κάθε φορά που περιόδευα τα νησιά των Κυκλάδων και όχι μόνο. Πάνω σε βράχια, ψηλά σε κορφές, σε δύσκολα μέρη σε μικρές προεξοχές στη θάλασσα. Σαν τι να ήθελαν να μας πουν; Σε τι μύχιες ανησυχίες κατοίκων ανταποκρίνονταν; Εκτός από τα εκκλησάκια σε κάθε νησί και ένα η περισσότερα επιβλητικά καστρομονάστηρα. Το ότι τα νησιά υπέφεραν από κάθε λογής και ράτσας πειρατές, το ότι οι κάτοικοι συνήθως ψαράδες και ναυτικοί, ζούσαν με τον κίνδυνο, είναι σοβαρές αιτίες.
Η πένα όμως της αρχαιολόγου - λαογράφου κ Άννας Δεληγιάννη δίνει μια πληρέστερη εξήγηση «… Στις παραδοσιακές κοινωνίες ο άνθρωπος λειτουργεί με γνώμονα τη θρησκευτική σκέψη. Το τοπίο που δεν ελέγχει τον τρομάζει. Για να το εξαγνίσει από τα δαιμόνια που τον επιβουλεύονται, κτίζει στα όρια μεταξύ του οικισμού και της ατιθάσευτης φύσης εξωκκλήσια που θα του εξασφαλίσουν θεϊκή προστασία.
Με δομικά υλικά από το νησί, με τις απλές γραμμές και τα λιτά σχήματα της κυκλαδικής λαϊκής κατοικίας και με το «γαλάχτισμα», το (ανδριώτικο) ξωκλήσι παραδίδεται πάλλευκο, ευδιάκριτο από μακριά….»
Η Μονή Παναχράντου στην πλαγιά του όρους Γερακώνες άξια κατέχει την θέση του ωραιότερου βυζαντινού μοναστηριού της Άνδρου. Κτίστηκε από τον Αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά ( 963-969) στην επιστροφή του από την εκστρατεία της Κρήτης. Η εικόνα της Παναγίας, λέγεται πως είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Στο μοναστήρι, φυλάσσεται και η κάρα του Αγίου Παντελεήμονος.
Στη Μονή Παναχράντου εξορίστηκε και πέθανε ο μοναχός Παπουλάκος (Χριστόφορος Παναγιωτόπουλος), ο οποίος , «Για το κράτος ήταν αγύρτης. Για την επίσημη Εκκλησία απόβλητος. Για τις φτωχές αγροτικές και ναυτικές μάζες άγιος και προφήτης» .
Το μοναστήρι, που γιορτάζει στις 27 Ιουλίου (Αγίου Παντελεήμονος), και στις 15 Αυγούστου, έχει Ηγούμενο τ ον Ευδόκιμο Φραγκουλάκη, που είναι στη Μονή από το 1957.
Μικρά κτίσματα σε πλήρη αντίθεση με τα μοναστήρια. Αποτυπώματα της φεουδαρχίας και της αγροτοκτηνοτροφικής οικονομίας σε παραπλήσιους χώρους.
«…Η θρησκευτική ταυτότητα, βασικό μέρος της συνολικής ταυτότητας του ανθρώπου και της ομάδας καθώς της αποδίδεται σημαντικός ρόλος στην επιβίωση του ατόμου και της κοινωνίας, αντανακλάται ευκρινώς και ποικιλοτρόπως στο χώρο... Η κατοίκηση του ανθρώπου σε έναν τόπο, το ρίζωμά του, και η ανθρώπινη πράξη δημιουργούν «πολιτισμικά τοπία», δηλαδή πολιτισμικές ταυτότητες.
Σε όλες τις θρησκείες και τους λαούς υπάρχουν ιεροί τόποι, ιερά αντικείμενα και ιεροτελεστίες. Ο άνθρωπος καλύπτει έτσι την ανάγκη για επικοινωνία με το θείο, με την προσδοκία να του αποκαλυφθεί η εύνοιά Του και να λυτρωθεί. Εντάσσοντας το χώρο στη θρησκεία του, τον καθιστά οικείο και ακίνδυνο σε αυτόν…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου