ΦΩΚΙΔΑ κ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ

ΦΩΚΙΔΑ

Σκέψεις για την ανάπτυξη της ορεινής ζώνης

Μέρος 1ο

Από την πρώτη ώρα που βρέθηκα στην Φωκίδα τα βήματα μου με ταξίδεψαν στα πιο απομακρυσμένα σημεία, στους πιο δύσκολους δρόμους.

Λίγο ως αρκετά οι ανάγκες της εργασίας μου, άλλο τόσο η αγάπη μου στο 4Χ4 και συνακόλουθα σε όλες τις «εξτρίμ καταστάσεις», με πλούτισαν με το να γνωρίσω τα χωριά, τους ανθρώπους τους, τα καταφύγια, τους ορεινούς δρόμους κάθε είδους και κατάστασης, αλλά και τα μονοπάτια του Νομού.

Συζητήσεις με τους ορεσίβιους, από την Αρτοτίνα ως την Καλοσκοπή, από το Δαφνοχώρι ως τη Στρώμη. Η ίδια κατάληξη παντού.

 Ερημιά και εγκατάλειψη. Καθόλου ευκαιρίες για εργασία , για εγκατάσταση νέων πολιτών και ακόμη δυσκολότερη νέων ζευγαριών.  

Προγράμματα, λόγια, υποσχέσεις, συμπλέκονται με ιστορίες ένδοξων χρόνων, ενδοξότερων ανθρώπων που περπάτησαν αυτά τα χώματα. Χώματα με έναν εντελώς δικό τους  πολιτισμό, μουσική, ακούσματα, ντοπιολαλιά, συνήθειες, ήθη, έθιμα.

Το ποτάμι της αστυφιλίας που  ξεχείλισε  λόγω του εμφύλιου, κορυφώθηκε την 10ετία του 70, συνεχίστηκε την αντίστοιχη του 90 και τώρα ολοκληρωμένο κλείνει το μάτι στην οριστική παρακμή.

Άραγε αυτή είναι η μοίρα των ορεινών περιοχών; 

Στα άλλα κράτη τι γίνεται; 

Πως αντιμετωπίζονται παρόμοια θέματα και με τι ποσοστό επιτυχίας; Ποιες οι ρεαλιστικές διέξοδοι που αντιστοιχούν στα πλεονεκτήματα της περιοχής, στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της;

ΜΕΡΙΚΟΙ ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Πριν μπούμε στο κυρίως μενού, ας διατρέξουμε λίγο μερικά στοιχεία.

Η Ελλάδα είναι  η πιο ορεινή χώρα των Βαλκανίων με το 65% του εδάφους της ορεινές περιοχές  που κατοικούνται  από  περίπου  13%  του  πληθυσμού.

Οι ορεινές αυτής περιοχές   έχουν τη  χαμηλότερη πυκνότητα  πληθυσμού,  αλλά  τη  μεγαλύτερη  πυκνότητα  οικισμών  σε  σχέση  με  το σύνολο της χώρας.

Αντίστοιχα ο Νομός Φωκίδας είναι:

 Κατά 78,8% είναι ορεινός, κατά 18,8% ημιορεινός και μόνο κατά 2,4% πεδινός.

Επιπλέον οι δασικές εκτάσεις καλύπτουν το 63% των εδαφών , έναντι του 30% που ανήκουν σε βοσκοτόπια και καλλιεργούμενες εκτάσεις.

Ακόμη, στο δίκτυο NATURA 2000 είναι ενταγμένες 22 περιοχές που αποτελούν το 37,5 % του νομού.

Επιπλέον, η Α ζώνη προστασίας των Δελφών ( περιοχή απολύτου προστασίας)  περιλαμβάνει 120.000 στρέμματα και η Β ζώνη 400.000 στρέμματα αντίστοιχα. ( περιοχή με πολλές δυσκολίες για κάθε επιχειρηματική δράση).

Πέραν των παραπάνω, ο Νομός έχει το προνόμιο της τεχνητής λίμνης Μόρνου των 15,5 Km2, η οποία τροφοδοτεί με νερό την Αττική. ‘Άλλο «προνόμιο» η εταιρεία εξόρυξης Βωξίτη, με όλα τα προβλήματα τα οποία αφήνει συνεχώς στην περιοχή, λόγω έλλειψης ισορροπίας με την κοινωνία, το περιβάλλον, και τις λοιπές παραγωγικές δραστηριότητες.

Σε αυτό λοιπόν το περιβάλλον εδώ και αρκετά χρόνια και παρά τα ωραία λόγια τα  διάφορα προγράμματα με τα ξενικά συνήθως ονόματα πχ LEADER κτλ η κατάσταση βαίνει από το κακό στο χειρότερο.

Η κατάσταση όμως  και μπορεί και πρέπει να αναστραφεί.

 Οι λόγοι πολλοί, μα το κυριότερο, οι ορεινές περιοχές  είναι οι μάνες των πηγών, και  υδάτινων  πόρων,  της ενέργειας,  της  βιοποικιλότητας,  με  αποτέλεσμα  να  είναι  απαραίτητες  για  την  επιβίωση  του συνολικού οικοσυστήματος.  

Το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού εξαρτάται από  το νερό  των ορεινών περιοχών. Δεν είναι μόνο η ανάγκη για πόσιμο νερό, αλλά ανάλογες ανάγκες έχουν ,η βιομηχανία, η γεωργία, η εστίαση , η κατανάλωση άρα και η παραγωγή ενέργειας αλλά και να μην το ξεχνάμε ο διαρκώς εξελισσόμενος κλάδος του τουρισμού.

Φυσικά η κυριότερη αιτία παγκόσμια  στο  πρόβλημα ερήμωσης δεν είναι άλλη από την μη ανταγωνιστικότητα των προϊόντων που παράγονται στον ορεινό χώρο!!

Το παράδοξο δε σε αυτό το σημείο είναι ο ρόλος που έπαιξε στην φυγή πολιτών η διάνοιξη δρόμων, πράγμα που σε πρώτη φάση εκθεμελίωσε τον πατροπαράδοτο οικονομικό καταμερισμό εργασίας της μικροκαλλιέργειας και επιτόπου ανταλλαγής αγαθών και σε δεύτερο χρόνο την ενισχύει καθώς οι δυσκολίες πρόσβασης δεν επιτρέπουν πλέον την διάθεση των προϊόντων. 

Οι επιπτώσεις από εκεί και μετά είναι αλυσιδωτές καθώς οι νέοι φεύγουν και οι γεροντότεροι ούτε μπορούν ούτε ενδιαφέρονται για αύξηση της παραγωγικότητας.

Βεβαίως στα διαφημιστικά φυλλάδια των αυτοδιοικητικών σχηματισμών θα διαβάσουμε προτάσεις και απόψεις αξιοποίησης και θα, αλλά όσα χρόνια και να περάσουν όλη η "ανάπτυξη" θα περιορίζεται σε 15 με 20 ημέρες κοντά στο Δεκαπενταύγουστο και στο λεγόμενο πανηγύρι του χωριού. 

Από εκεί και πέρα  περιμένουμε και την πρωτοχρονιάτικη πίττα των εν Αθήναις. 

Ποτάμια, φύση, φαράγγια, βλάστηση, όλα μα όλα όσες φορές και αν τα απαριθμούμε δεν θα είναι αρκετά να αλλάξουν την κατάσταση. Leader, Interreg και λοιπές κοινοτικές παροχές δύσκολα καταφέρνουν   τους στόχους τους, καθώς το πιο σίγουρο είναι η αποτυχία τους στις ορεινές ζώνες.

 Άλλωστε  τα κοινοτικά κονδύλια χρησιμοποιήθηκαν στην χώρα μας και πολύ περισσότερο στην περιοχή με τρόπο ώστε να ενισχύσουν περαιτέρω  τα δίκτυα  συμφερόντων  και ψηφοθηρίας χωρίς κανένα έλεγχο κοινωνικής αποτελεσματικότητας και ανταποδοτικότητας.

Η συνέχεια στο δεύτερο μέρος ...