ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΞΙΚΗ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ
Μερικές πρώτες σκέψεις
Πριν σταθούμε ειδικά στο θέμα νομίζουμε αναγκαία μια ανίχνευση του ευρύτερου πλαισίου, μέσα στο οποίο ξετυλίγονται οι σχέσεις Κεφαλαίου - Εργασίας.
Οι "απότομες τιμονιές" στις κυβερνητικές πολιτικές σε εθνικό αλλά κύρια σε παγκόσμιο επίπεδο επιβάλλουν μια βαθύτερη πιο πειστική ανάλυση των αιτιών που παράγουν τα φαινόμενα των ημερών μας. Η επίθεση του Κεφαλαίου σε Ανατολή και Δύση με πρωτοφανέρωτη ένταση και έκταση επιτάσσει σ' όλες τις δυνάμεις που θέλουν να λέγονται ταξικές, το άνοιγμα όλων των ζητημάτων, όλης της πορείας του συνδικαλιστικού κινήματος. Με μάτι κριτικό, χωρίς απορριπτική διάθεση, με βάση τις σταθερές που κατέκτησε όλα τα χρόνια πάλης η προοδευτική σκέψη στη δράση.
Στις μέρες μας βιώνουμε ολοκληρωτικά την εγκατάλειψη του σοσιαλδημοκρατικού οράματος "ενίσχυσης" του εισοδήματος με επέμβαση στην αναδιανομή και την αντικατάστασή του, από τα νεοφιλελεύθερα μέτρα "σταθεροποίησης" "εξυγίανσης" και "ανάπτυξης". Η πορεία αυτή δείχνει για μια φορά ακόμη, ότι το εργατικό εισόδημα μπορεί να "αυξάνεται" μόνο μέχρι εκείνο το σημείο που οι ρυθμοί σώρευσης της καπιταλιστικής οικονομίας, και τα ποσοστά κέρδους, δε θίγονται.
Από τη στιγμή που οι ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ , ΤΑ ΚΕΚΤΗΜΕΝΑ - της Εργατικής Τάξης μπαίνουν εμπόδιο στην ανάπτυξη των κερδών, αρχίζει η πιο έντονη επίθεση στο εργατικό κίνημα ώστε μέσα από την ήττα του να επιχειρηθεί το ξεκίνημα ενός νέου καπιταλιστικού κύκλου ανάπτυξης.
Η νομοτελειακή ανάγκη του κεφαλαίου να συγκεντρώνεται οδηγεί σταδιακά στην πτωτική τάση του μέσου ποσοστού κέρδους, φέρνοντας την καπιταλιστική οικονομία σε κρίση, συμπαρασύροντας σε αδιέξοδο και τις μορφές οργάνωσης της παραyωγικής διαδικασίας.
Στην κάθε φάση σώρευσης του κεφαλαίου ξεκινά μια μεγάλη μαζική εισαγωγή νέων επιστημονικοτεχνικών γνώσεων στην παραγωγή οι οποίες αφού γενικευτούν ουσιαστικά θα απαξιωθούν. Αυτές οι νέες γνώσεις εισαγόμενες στην παραγωγή ουσιαστικά, σημαίνουν αντικατάσταση εργασίας από σταθερό κεφάλαιο ενώ συγχρόνως θα ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου της ταξικής πάλης γύρω από τους όρους, τις συνέπειες και αποτελέσματα της τέτοιας αντικατάστασης.
Τα κάθε φορά εργαλεία ειδικής απόδοσης, δια μέσου των οποίων επιχειρείται η άνοδος του ποσοστού εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης έχουν ανάγκη ολοένα πιο αποδοτικών τρόπων εργασίας. Ε[ναι αναγκαία επομένως μια συνολική ανασυγκρότηση του προτσές εργασίας.
Η τεράστια κατάτμηση της γνώσης στη διαδικασία παραγωγής - η εξειδίκευση η αναγκαία αμέσως μετά σύνθεση και ενιαία έκφρασής της στο κοινωνικό επίπεδο έχουν ανάγκη από τη δημιουργία κολοσσιαίων μηχανισμών παρέμβασης του κεφαλαίου στις κοινωνικές διαδικασίες ώστε να δουλέψει, να φέρει θετικά αποτελέσματα η λεγόμενη νέα τεχνολογία (ν.τ)
Οι αλλαγές στη διαδικασία της εργασίας, ξεχωρίζουν όλο και πιο καθαρά το ρόλο ενός στρώματος διευθυντικών στελεχών τα οποία όμως βρίσκονται σε στενή σχέση και αλληλε· ξάρτηση με μια ΔIΑΦΟΡΕΤΙΚΗΣ ΦΥΣΗΣ από παλιά, ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΑΡIΣΤΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΙΖΟΥΣΑΣ, η οποία προσεγγίζει από το δρόμο των μεσαίων στρωμάτων την αστική τάξη και ποτέ την εργατική. Ουσιαστικά αυτό το στρώμα στη πλήρη έκφραση του θα παίξει ρόλο στη διαχείριση της επιχείρησης.
Το κεφάλαιο στις μέρες μας δεν κατευθύνει μόνο την επιστήμη στη δημιουργία νέων μέσων παραγωγής αλλά και σε ανάλογες παραγωγικές και κοινωνικές διαδικασίες. Η ψυχολογία, η αισθητική, η κυβερνητική, γενικά οι λεγόμενες επιστήμες του ανθρώπου επιτέλους παίρνουν την εκδίκησή τους. Χωρίς αυτές ο ανταγωνισμός δεν θα είχε ενδιαφέρον. Βέβαια τα παραπάνω είναι "υπεύθυνα" και για τη δημιουργία ενός τεράστιου παρασιτικού κυκλώματος, μέσα στο οποίο φρακάρονται τα ποσοστά κέρδους ώστε να μπορούμε να ισχυριστούμε πως το κεφάλαιο στις μέρες μας ότι κερδίζει στην παραγωγή το χάνει στην κυκλοφορία.
Στα πλαίσια της ν.τ ανάλογα θα τροποποιηθεί ό ίδιος ο άμεσος παραγωγός. Το κεφάλαιο τώρα χρειάζεται ένα νέο συνολικό εργάτη "ο οποίος θα κατέχει όλες τις παραγωγικές ιδιότητες στον υψηλό βαθμό δεξιοτεχνίας και θα τις ξοδεύει με τον πιο οικονομικό τρόπο, χρησιμοποιώντας αποτελεσματικά για τις ειδικές λειτουργίες του όλα του όργανα που έχουν εξατομικευθεί σε ειδικούς εργάτες ή σε ειδικές ομάδες εργατών". Αυτόν το συνολικό εργάτη "ειδικό μηχανισμό - που σχηματίζεται με το συνδυασμό πολλών μερικών εργατών" (Μαρξ) έχει ανάγκη και παλεύει σήμερα να "παράγει" το κεφάλαιο. Άρα το κεφάλαιο έχει ανάγκη από ανάλογη α) αντικειμενοποίηση των γνώσεων β) αλλαγή των διαδικασιών εργασίας και γ) ένα νέο συνολικό εργάτη.
Εάν το συνδικαλιστικό κίνημα και γενικότερα το εργατικό κίνημα δεν πάρει υπ' όψη του αυτή την κατάσταση πολύ δύσκολα μπορεί να απαντήσει στην ανασυγκρότηση του κεφαλαίου μέσα από το αντίπαλο δέος της ταξικής ανασυγκρότησης του συνδικαλιστικού κινήματος.
Και είναι ακριβώς αυτοί οι τρεις παράγοντες με προεξάρχοντα το ρόλο του συνολικού εργάτη, που θα κατευθύνουν τη ροή επενδύσεων "εντάσεως κεφαλαίου" και όχι μόνο και αποσπασματικά η ύπαρξη φτηνής εργατικής δύναμης.
Αντίστροφα το μέγεθος, η έκταση, η ένταση της καπιταλιστικής ανασυγκρότησης είναι θέμα όπου μόνο η εργατική τάξη μπορεί να το αντιμετωπίσει: Αμφισβητώντας την κυριαρχία του κεφαλαίου στη συνολική παραγωγική διαδικασία. Το μέγεθος αυτής της αμφισβήτησης είναι βέβαια συνάρτηση πολλών παραγόντων σημαντικότερος από τους οποίους προβάλλει η κάθε φορά έλλειψη πολιτικής συλλογικότητας πραγματικά αντίπαλης στο κεφάλαιο.
Στα πλαίσια της καπιταλιστικής ανασυγκρότησης γινόμαστε μάρτυρες μιας απόλυτης εχθρότητας απέναντι στον άμεσο παραγωγό. Μιας εχθρότητας που μόνο σε συνθήκες εκφασισμού του συνολικού κράτους και των διαδικασιών του μπορεί να περπατήσει. Η μεταφορά στην παραγωγή προτύπων δοκιμασμένων στο στρατό και στα σώματα "ασφαλείας" είναι προδιαγεγραμμένη πορεία. Η Ιαπωνοποίηση της εργατικής τάξης (διαχείρηση της) μαζί με την κινεζοποίηση (συνθήκες εργασίας) είναι το όραμα κάθε βιομηχάνου. Ανεξέλεγκτες καταστάσεις θάνε το αποτέλεσμα, χωρίς να σηματοδοτούν πάντα την απάντηση για το ξεπέρασμα των καπιταλιστικών ονείρων.
ΤΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΟΡΝΤΙΣΜΟ ΣΤΟ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡ/ΣΜΟ.
Στις μέρες μας γινόμαστε θεατές της τελικής φάσης του σχεδίου συνολικής αμφισβήτησης του Φορντικού μοντέλου οργάνωσης της παραγωγής και του ονομαζόμενου "κράτους δικαίου & πρόνοιας". Η τεράστια ανάπτυξη παραγωγικών δυνάμεων δεν είναι καθόλου ικανή να οδηγήσει σε ανάλογη έκταση την κερδοφορία του κεφαλαίου από μόνη της. Αντίθετα όλο και περισσότερο σταθερό κεφάλαιο είναι αναγκαίο προκειμένου να διατηρηθούν η μάζα κέρδους και η αύξηση της παραγωγικότητας.
Η ταξική πάλη με τις όποιες συγκεκριμένες μορφές παίρνει στη Δυτική Ευρώπη αλλά και στη χώρα μας, παρ' όλη τη μακριά πορεία του ρεφορμισμού δημιουργεί συνεχώς, προϋποθέσεις αμφισβήτησης.
Στον νέο δυσκολότερο ανταγωνισμό οι πιο αδύνατες επιχειρήσεις οδηγούνται στον αφανισμό με τους εργαζόμενους στην ανεργία.
Η γρήγορη φθορά, η ηθική φθορά των μηχανημάτων, η πολλαπλότητα των τελικών προϊόντων, η υψηλή οργανική σύνθεση κάνουν αναγκαίες τις νέες εργασιακές σχέσεις. Το 4ωρο, το ωρομίσθιο, η εργασία φασόν κάνουν τώρα δυναμικά και ταχύτατα την εμφάνισή τους κονιορτοποιώντας το 8ωρο και τη σταθερή εργασία.
Το σημαντικότερο, η αλλοτρίωση του εργαζόμενου δεν σταματά στον εργασιακό χρόνο αλλά καλύπτει το 24ωρο. ΟΛΟΣ Ο ΧΡΟΝΟΣ γίνεται ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΣ. ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΨΑΧΝΕΙ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΕΙ ΕΝΑ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ ΑΤΟΜΟ, MAΖIKOΠΟΙΗΜΕΝΟ ως προς την ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΛΛΑ ΑΤΟΜΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΟΥ.
Η επιστήμη δένεται με τις γενικές τάσεις συμφερόντων του κεφαλαίου. Έτσι η χημεία αναλαμβάνει την επέμβαση στις πρώτες ύλες προκειμένου να επιτύχει γρήγορους κύκλους με συνεχή ανανεωμένα σε εμφάνιση και δευτερευόντως σε ιδιότητες, προϊόντα.
Η οικολογία, γενικά οι επιστήμες που συνδέονται μ' αυτήν, θα παρουσιάσουν έτσι τα πράγματα ώστε από το "χώρο της ρύπανσης" να υπεραξιωθεί το κεφάλαιο περνώντας στο χώρο της αντιρύπανσης (αναγκαίος όρος ύπαρξης δηλαδή είναι η ρύπανση γι' αυτό και συνεχώς στα πλαίσια του καπιταλισμού θα αναβαθμίζεται μέσα από ασύλληπτες μορφές).
Σ' αυτά τα γενικά πλαίσια πρέπει να παρακολουθήσουμε την πορεία του συνδικαλιστικού κινήματος.
Ο ΡΕΦΟΡΜΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ
Ένα μεγάλο πρόβλημα για το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα, αποτέλεσε η νίκη του ρεφορμισμού σ' όλα τα μέτωπα στη Δυτική Ευρώπη, για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο ρεφορμισμός αναπτύχθηκε κατά τρόπο "δομικό" μαζί με το σύστημα χωρίς το ταξικό εργατικό κίνημα να κατανοήσει όσο έπρεπε ότι το New Deal, ο Φορντισμός - κράτος δικαίου αλλά και ο Φασισμός σαν διέξοδοι στην κρίση του καπιταλισμού εμπεριείχαν ολοκληρωμένα τη δράση - ανάπτυξη ανάλογων κάθε φορά μορφών ρεφορμισμού. Ενός ρεφορμισμού που όχι μόνο συναινεί αλλά κύρια επιστατεί στην ισορροπία, παραγωγικές δυνάμεις - ειδική μορφή κατανάλωσης της εργατικής δύναμης, μέσα στα πλαίσια μιας καθορισμένης συμμετοχικής διαδικασίας. Από την άλλη, η Επανάσταση του Οκτώβρη όπλισε την αστική τάξη με ανάλογη πολύτιμη πείρα. Μπόρεσε ακριβώς από τότε, να μετατρέπει και να εκτρέπει τις κατακτήσεις της εργατικής τάξης από ωθητήρες της υπέρβασής της σε εφαλτήρια ενός καινούργιου κύκλου ανάπτυξης της. Τέτοιες κατακτήσεις όπως το καθολικό εκλογικό δικαίωμα, η μείωση του χρόνου εργασίας και η εν συνεχεία σταθεροποίηση της, αλλά κύρια το κοινωνικό κράτος μπολιασμένες σε καθεστώς πλατιάς κοινωνικοποίησης των παραγωγικών δυνάμεων, δημιούργησαν προϋποθέσεις για μηχανισμούς ρύθμισης σχεδίασης (καπιταλιστικής) περιορίζοντας τον καταστροφικό ρόλο των δρώντων αντιθέσεων. Ανακλώντας την επαναστατική τακτική - στρατηγική μέσα από τον παραμορφωτικό του καθρέφτη ο καπιταλισμός αντέταξε τα αντιόπλα του θαμπώνοντας τα γυαλιά του εργατικού κινήματος στη Δυτική Ευρώπη. Ειδικά το γενικό εκλογικό δικαίωμα το χειρίστηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να του προσδώσει μόνιμες υπερφυσικές ικανότητες. Ουσιαστικά η αντιπροσωπευτική δημοκρατία αποστερημένη όλο και περισσότερο από κάθε μορφή άμεσης δημοκρατίας αντιστοιχήθηκε πλήρως με το καπιταλιστικό μοντέλο ανάπτυξης.
Ο ρεφορμισμός στη δεκαετία 191 Ο - 1920 και '20 - '30, έδωσε μάχες και στο οικονομικό και στο πολιτικό επίπεδο. Ο αντιφασιστικός αγώνας, αναβάθμισε τις σχέσεις του με τις μάζες ειδικά στο βαθμό που το τέλος του Β' πασκοσμίου πολέμου βρήκε τα κομμουνιστικά κόμματα κατευθυνόμενα στις ουρές των αστικών τάξεων. Το κράτος δικαίου και η ευσπλαχνία των ταμείων ανεργίας έκφρασε πλήρως τα οράματα του ρεφορμισμού φέρνοντας παράλληλα τη στρατηγική του σε αδιέξοδο. Φτάνοντας η αστική δημοκρατία στα όρια της, αποστερεί το ρεφορμισμό από οράματα. Έτσι απομένει να μάχεται σε στενά οικονομικά πεδία στο βαθμό που οι μακροπρόθεσμοι σχεδιασμοί της αστικής τάξης άφήναν κοντοπρόθεσμα και τέτοια περιθώρια. Ακριβώς στα περιθώρια αυτά ανάπνευσε ο ρεφορμισμός παίζοντας σε ζητήματα τακτικής που έχουν να κάνουν με τη διανομή της υπεραξίας. Μόνο που ο νεοφιλελευθερισμός δεν έχει ανάγκη πλέον τη συνδρομή του ρεφορμισμού οργανωμένου σε συνδικαλιστική βάση. Έτσι ο τελευταίος ακολουθεί το μόνο δρόμο που του μένει Να "αναβαθμίζει" συνεχώς την παρουσία του νερώνοντας το κρασί του στο κρανίο της εργατικής τάξης. Βέβαια το φορντικό μοντέλο στο βαθμό που μπόρεσε να συνδυάσει το optimum με το maximum είναι αδιαπέραστο. Έτσι σε μια επόμενη φάση πιθανόν το κεφάλαιο να αφήσει περιθώρια για έναν "νέο" καθορισμένο ρεφορμισμό εκτόνωσης πράγμα που επιχειρεί και μέσα από τις διάφορες μη κυβερνητικές οργανώσεις.
Ουσιαστικά στις μέρες μας το κεφάλαιο αρνείται τον εμπορευματικό χαρακτήρα της εργατικής δύναμης.
Η καπιταλιστική ανασυγκρότηση έχει ανάγκη από δραστικό φτήνεμα της εργατικής δύναμης. Έχει ανάγκη από μια εργατική δύναμη απλό στοιχείο των παραγωγικών μέσων ( του πάγιου κεφαλαίου ) ένα απλό εργαλείο, χωρίς ηθική φθορά, που συνεχώς επανατοποθετείται και επαναπροσδιορίζεται στην παραγωγική διαδικασία .
Στη σημερινή πραγματικότητα, το κεφάλαιο έρχεται σε σύγκρουση με την ανθρώπινη φύση συνολικά, στο βαθμό που καλείται να υποταχθεί (η εργατική δύναμη) στα παραγωγικά μέσα Στην πορεία αυτή, απόλυτης εχθρότητας του κεφαλαίου απέναντι στον άμεσο παραγωγό βρίσκεται ο εκφασισμός, που επιχειρείται καθώς και οι τάσεις συνολικής στρατιωτικοποίησης της πολιτικής και της οικονομίας. Σαν συμπέρασμα μπορούμε να ισχυριστούμε τα παρακάτω. Η σχέση κεφάλαιο – εργασία είναι σχέση εσωτερική. Η επίκληση επομένως σε συνθήματα του τύπου- τη κρίση να πληρώσει η ολιγαρχία- όλο και λιγότερο μπορούν να πείσουν τον κόσμο. Ο τελευταίος εργαζόμενος ξέρει από την πείρα του ότι εντός του ίδιου συστήματος το κλείσιμο η αποτυχία ενός επιχειρηματία συνεπάγεται και την επιδείνωση της δικής του θέσης. Συνειδητά λοιπόν στο βαθμό που δεν προδιαγράφεται ορατή διέξοδος - όμορφα και ταπεινά πάει με κείνον που νικά.
Ο ρεφορμισμός επομένως στη Δ. Ευρώπη ήταν συνειδητή επιλογή των εργαζόμενων μελών και εκφράστηκε μέσα από την επικράτηση της σοσιαλδημοκρατίας σαν η πλέον ορατή και πρόσφορη λύση. Η βασική ιδεολογία όμως που κρύβεται πίσω από αυτή την επιλογή έχει να κάνει με τον κοινό τόπο όλων των πολιτικών δυνάμεων είτε χαρακτηρίζονται σαν ταξικές είτε αναφέρονται σαν σοσιαλδημοκρατικές η νεοφιλελεύθερες. Αυτός ο κοινός τόπος δεν είναι άλλος από το όραμα της εργασίας. Από την εποχή της αναγέννησης και μετά, ιδίως τα τελευταία 200 χρόνια οι πολιτικές συλλογικότητες στο σύνολο τους αποδίδουν φόρο τιμής στην εργασία. Όσο και να μουμιοποιείται η ουσία και η έννοια της τόσο πιο στέρεα πατάει στο βάθρο το άγαλμα της τόσο πιο πολλά τα ωσαννά και τα στεφάνια προς τιμή της. Η εργασία παίρνει την μορφή φυσικού νόμου όπου ο άνθρωπος αξίζει να ζεί μόνο αν δουλεύει. Δεν έχει σημασία τι παράγεις . Αρκεί να δουλεύεις και να παράγεις. Η εργασία γίνεται αυτοσκοπός γιατί μόνο έτσι το εμπόρευμα εργατική δύναμη μετουσιώνεται σε προϊόν – εμπόρευμα και το τελευταίο σε εμπόρευμα – χρήμα. Η εργασία γίνεται μετοχή άρα η τιμή της μεταβάλλεται στη βάση της προσφοράς και της ζήτησης μόνο που για τις μετοχές ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης έχει αντίστροφη κίνηση ( η πτώση της τιμής μιας μετοχής μειώνει την διάθεση για αγορά της). Η εργατική δύναμη σαν εμπόρευμα ουσιαστικά «αυτοεγκλωβίζεται» στην αξία χρήση της μηδενίζοντας την ανταλλαχτική αξία της. Στη κίνηση του κεφαλαίου – νεκρή εργασία –ο πολλαπλασιασμός της ζωντανής εργασίας γίνεται αυτοσκοπός. Σαυτή τη κίνηση είναι το εργατικό κίνημα που αυτοεγκλωβίζεται . Είναι αυτό που ζητά τη συνέχιση της «ανάπτυξης» δηλ την πιο γρήγορη επιβολή της νεκρής εργασίας πάνω στη ζωντανή. Είναι αυτό που δεμένο στο κατάρτι σαν τον Οδυσσέα σιγοντάρει το τραγούδι των σειρήνων. Περισσότερη κατανάλωση γρηγορότερη καταστροφή με μοναδικό σκοπό εργασία και κατανάλωση. Δεν βλέπουμε πως για πρώτη φορά είναι η παραγωγή που κατευθύνει την κατανάλωση. Είναι οι ανάγκες του σταθερού κεφαλαίου . Είναι η κρίση υπερσυσώρευσης που δημιουργεί τη τάση του μέσου ποσοστού κέρδους να πέφτει και όχι αντίστροφα. Και είναι το μπλοκάρισμα παραγωγής - κατανάλωσης που ωθεί το Κεφάλαιο να δημιουργεί κέρδη όχι μόνο από την σχετική και απόλυτη υπεραξία αλλά αποστασιοποιημένα μέσα από τη φούσκα της χρηματιστικής σφαίρας. Κέρδη που δεν πατάνε σε καμία παραγωγή την ίδια στιγμή που δημιουργούν όμως στρεβλή κατανάλωση άρα και στρεβλή παραγωγική διαδικασία. Η χρηματοπιστωτική σφαίρα έγινε ο επίσημος νόμιμος παραχαράκτης του συστήματος . Ενός συστήματος που έχει ανάγκη αυτόν τον παραχαράκτη στον ίδιο βαθμό που έχει ανάγκη τον νταβατζή και τον ναρκέμπορο. Τον νταβατζή γιατί «δημιουργεί» πολλές «πουτάνες» (σόλα τα επίπεδα) και τον ναρκέμπορο γιατί είναι ο μόνος τρόπος ένα κομμάτι της υπεραξίας να μεταφέρεται από τις κύριες καπιταλιστικές χώρες στις λεγόμενες υπανάπτυκτες. Άραγε Πόση παραγωγή ακόμα? Από την άλλη μεριά είναι ο εργαζόμενος που αντιστέκεται στην υποβάθμιση του βιοτικού του επιπέδου και προτιμά να εργαστεί περισσότερο χρόνο προκειμένου να κρατήσει το εισόδημα του. Περισσότερη εργασία για όσους έχουν δουλειά περισσότερη πίεση στους άνεργους (άρα και στον εργαζόμενο) . «…Όσες περισσότερες αξίες δημιουργεί τόσο χάνει την αξία του…ο εργάτης δεν επιβεβαιώνει τον εαυτό του στην εργασία αλλά αρνείται τον εαυτό του…» (Μαρξ Οικον. Φιλος. Χειρόγραφα). Άρα δεν είναι η εργασία το αντίθετο του κεφαλαίου. Είναι κεφάλαιο. Το σύνθημα δηλ. απελευθέρωση της εργασίας πρέπει να γραφεί στις μέρες μας « απελευθέρωση από την εργασία » . Τότε η ταξική πάλη? Σωστά . Πήρε το χαρακτήρα αντίθεσης εντός της καπιταλιστικής σχέσης Κεφ-Εργασία. Σαν διεκδίκηση καλλίτερου μισθού, κοινωνικού κράτους, κτλ αλλά πάντα έχοντας προϋπόθεση την αύξηση της νεκρής εργασίας (την υπεραξίωση) τις επενδύσεις, κτλ. Έτσι πχ Η εργ. Τάξη αποδέχτηκε στο πλαίσιο της δικής της ευημερίας την αποικιοκρατία με τον ίδιο τρόπο που σήμερα η αποικιοκρατία μεταφέρεται και γίνεται εσωτερικό στοιχείο του έθνους κράτους. Είναι ίσως αυτός ο λόγος που ανάγκασε τα κόμματα να αποδεχτούν την ύπαρξη πολλαπλών κινημάτων καθώς η ιερή εργασία δημιουργούσε συνεχείς συντεχνιασμούς και αντιτιθέμενα συμφέροντα στους εργαζόμενους.
Η εποχή του φορντισμού που συνέπεσε με τις καταστροφές ενός παγκόσμιου πολέμου θεοποίησε και την εργασία και τη σοσιαλδημοκρατία. Όμως η ν.τ καταρρίπτει τα είδωλα και τους μύθους…. Το κεφάλαιο είναι κινούμενη αντίφαση. Προσπαθεί να περιορίσει το χρόνο εργασίας στο ελάχιστο ενώ από την άλλη μεριά τοποθετεί το χρόνο εργασίας σαν μοναδικό μέτρο και πηγή του πλούτου… Παραγωγικές μονάδες κλείνουν, η ανεργία ανεβαίνει παράλληλα και ο χρόνος εργασίας όσον εργάζονται. Το κεφάλαιο ταξιδεύει σόλο τον κόσμο ευκολότερα και γρηγορότερα από τα προϊόντα του. Τα κόστη παραγωγής βαρύνουν την αρχική δράση, τη πρωταρχική κίνηση του, δηλαδή την οργάνωση και την εκπαίδευση. Συγχρόνως δημιουργεί μετανάστες ώστε να εκτονώνει να συμπυκνώνει να προλαμβάνει και να προβοκάρει καταστάσεις με τη «βοήθεια» μιας αριστεράς… Η κρίση της εργασίας μπολιάζει το κορμό του κράτους και της πολιτικής. Η θεμελιωμένη στην εργασία κοινωνική ασφάλιση γενικά η κοινωνική λειτουργία του κράτους καταρρέουν. Το κράτος πλησιάζει σε μια χρηματοοικονομική κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ενδύεται τον μανδύα του στρατοχωροφύλακα. Κυνικά αρχίζει να επιβάλλετε ο νόμος μιας γενικευμένης κοινωνικής ευθανασίας. Ας κρατήσουμε ένα πρώτο συμπέρασμα. Τα συνδικάτα δεν ενδιαφέρθηκαν για την «παραγωγή», την «παραγωγική διαδικασία» αλλά για την κατανάλωση. Οι αυξήσεις μισθού σαν κόστος για τον επιχειρηματία είναι ισοδύναμο με τη μείωση χρόνου εργασίας. Θα μπορούσε δηλαδή ένα συνδικάτο θεωρητικά αντί να ζητά 10% αύξηση μισθού να ζητήσει 10% μείωση του χρόνου εργασίας με σταθερό το μισθό, η κάτι ενδιάμεσο (π.χ 5%-5%). Για τον μεμονωμένο επιχειρηματία από άποψη κόστους θα ήταν το ίδιο. Για το σύνολο όμως των κεφαλαιοκρατών τα αποτελέσματα είναι εντελώς διαφορετικά. Ακριβώς γιατί η τέτοια εξέλιξη επηρεάζει την κατανάλωση και την ανεργία. Ένα δεύτερο. Η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας. Από μεριάς συνδικάτων ειδώθηκε σαν ένα σκαλί πάνω στο οποίο θα ανέβαιναν μόνο όσοι εργαζόμενοι εργάζονταν σε αντίστοιχο κλάδο που έσερνε αυτή την παραγωγικότητα. Έγινε δηλαδή όπλο αντίθεσης και συντεχνιασμού, τη στιγμή που μπορούσε να γίνει το κατεξοχήν όπλο ενίσχυσης και ομογενοποίησης της εργατικής τάξης. Η οικονομία σήμερα παράγει μαζικά χρόνο απελευθερωμένο από οικονομικούς περιορισμούς και εξαναγκασμούς. Άρα υπάρχει η δυνατότητα οικοδόμησης ενός πολιτισμού του ελεύθερου χρόνου στον οποίο τα συνδικάτα συνεχώς αφενός γυρίζουν την πλάτη αφετέρου καρφώνουν τον ελεύθερο χρόνο στο ταμπλό με τις κατάρες. Ζητούν να ξαναγυρίσουμε στη περίοδο που ξυλώνανε πεζοδρόμια την ίδια ώρα που άλλη ομάδα προγραμμάτιζε και ξεκίναγε την κατασκευή τους. Ουσιαστικά δηλ. εύχονται τη λύση ενός σεισμού, παρακαλάνε για ένα πόλεμο, θυσιάζουν σε ένα τσουνάμι. Ουσιαστικά η απελευθέρωση του χρόνου ωθεί σε μια άλλη οικονομία σε μια άλλη κοινωνική οργάνωση κοινωνικής συνεργασίας, αυτοοργανωμένης αλληλεγγύης, συλλογικής τεχνικής υποδομής και εξυπηρέτησης.
Ο ΡΕΦΟΡΜΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Για τη χώρα μας η κατάσταση έχει ιδιαίτερες συνέπειες κάτω από το βάρος της εξάρτησης.
Στην Ελλάδα είχαμε ανάπτυξη βιομηχανίας σε παραδοσιακούς χώρους (κλωστοϋφαντουργία, ένδυση, μεταλλεία) όπου υπήρχε δυνατότητα καθετοποίησης της παραγωγής και δημιουργίας συνθηκών εθνικής αγοράς. Ακριβώς αυτοί οι κρίκοι από το 1980 και μετά διαλύονται Ουσιαστικά η ελληνική αγορά χάνει τα όποια εθνικά χαρακτηριστικά της. Τείνει να λειτουργήσει σαν παράρτημα των κύριων καπιταλιστικών μηχανισμών. Σε ανάλογα επίπεδα διατάσσονται οι ομάδες της παρασιτικής αστικής τάξης, οι εκφράσεις τους στο κοινοβούλιο και στο συνδικαλιστικό κίνημα δευτερευόντως.
Με κύριο σύνθημα" Δεν υπάρχουν κεκτημένα" η Οικουμενική πολιτική επιτίθεται.
Η φασονοποίηση, οι νέες εργασιακές σχέσεις προχωρούν.
Στον ιματισμό, στην κλωστοϋφαντουργία, στο δέρμα, η ύπαρξη ειδικευμένου προσωπικού μαζί και η ανεργία, δημιούργησαν προϋποθέσεις οικογενειακής δομής επιχειρήσεων στη βάση των νέων εργασιακών σχέσεων.
Σε παράλληλους δρόμους ο τομέας του επισιτισμού και καταναλωτικών αγαθών δημιουργούν ετέλειωτους δορυφόρους, μονάδες που κινούνται μεταξύ εργάτη και μικρομεσαίου, Η συσκευασία του τελικού προϊόντος εκτοπίζει πλήρως το μικρομεσαίο σαν "ανεξάρτητη" μονάδα. Μια ιδιόμορφη φασονοποίηση συντελείται Αλλά το κυρίαρχο συνδικαλιστικό κίνημα σ' αυτές τις διαδικασίες παρεμβαίνει ασχολούμενο με "το φύλο των Αγγέλων".
Ένα ατέλειωτο παζάρι γύρω από την καλύτερη "ανάπτυξη" και "απόδοση" επιχειρήσεων με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια ξεκινά.
Βέβαια το φαινόμενο είναι πανευρωπαϊκό. Όμως και στην Ελλάδα υπάρχει μακριά περίοδος ρεφορμιστικού κινήματος, ειδικά μετά το 1981. Μόνο που η έκταση και η ένταση του κυβερνητικού αυταρχισμού μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού κάνει ώστε η οποιαδήποτε διαμαρτυρία κατά της δεξιάς να φαντάζει για αγωνιστική.
Ιδεολογικά, τα ζητήματα που έλυσαν τα 11 5 συνεργαζόμενο σωματεία τη δεκαετία του '60, ποτέ δεν ξεπεράστηκαν από τις συνδικαλιστικές παρατάξεις της μεταπολίτευσης.
Ο εργατοπατερισμός της Ασφάλειας έκλεισε τον κύκλο το με την πτώση της δικτατορίας και παρέδωσε τη θέση του έναν "άλλο" κοινωνικά αναβαθμισμένο, που πατά γερά στους χώρους της Κ, Ω. (κοινής ωφέλειας) και των μεγάλων εργοστάσιων, αντλώντας στελέχη από το χώρο των επιστημόνων, των εργοδηγών , στελεχών και των εργολάβων από τους οικοδόμους.
Τα καταστατικά, τα συνθήματα, οι τακτικές όλα αλλάζουν. Η συνδικαλιστική γραφειοκρατία έχει οργανικό δεσμό με την εργατική τάξη? Είναι ξένο σώμα ? Η ρήξη του 85 - 88 ενός κομματιού της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας με την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, όχι μόνο δε στάθηκε ικανή να τροφοδοτήσει μια άλλη πορεία ταξική, αλλά αναπροσάρμοσε τους στόχους, τις μεθόδους, τις κατευθύνσεις (της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας) σε ανώτερα επΙπεδα μέσα από τα οποία έγινε η τελική ενσωμάτωση της στις επιλογές της αστικής τάξης.
Σε τέτοιο βαθμό ώστε σήμερα να μη μπορούμε να μιλάμε για κυβερνητικό αλλά να έχουμε κρατικό συνδικαλισμό.
Την περίοδο 85 - 88 τα προεδρεία ΔΑΚΕ . ΕΣΑΚ - ΣΣΕΚ, εγκλώβισαν πίεσαν την ΠΑΣΚΕ ώστε γρήγορα να απαντήσει η τελευταία με τα Οικουμενικά προεδρεία, δίνοντας το σύνθημα για τη γενική έφοδο ενάντια στο εργατικό κίνημα και τα συμφέροντά του. Ήταν το σημείο όπου αντικαταστάθηκε κάθε μορφή άμεσης δημοκρατίας με κοινοβουλευτική μορφή. Ήταν η στιγμή που άρχισε να μπαίνουν όλες οι συνδικαλιστικές δυνάμεις στο ίδιο κάδρο. Αυτός ο εργατοπατερισμός ανδρώθηκε τόσο ώστε κανείς να μην μπορεί να τον ξανακάνει "αθώο και έφηβο".
Η Κ.Ω ειδικά το πιο καλοπληρωμένο κομμάτι της, μπαίνει επικεφαλής παίζοντας ρόλο μάνατζερ συνδικαλιστικών στελεχών. Μπλεγμένη σε προστριβές με υποψίες για προμήθειες κ.λ.π., έρχεται σε επαφή με την κρατική γραφειοκρατία με την οποία αλληλοτροφοδοτούνται σε απόψεις και πείρα.
Παραμορφώνουν τα εργατικά αιτήματα δημιουργώντας δεκάδες επιτροπές και επιτροπάτα ειδικών όπου κυριαρχούν οι πανεπιστημιακοί, οι δικηγόροι, οι τεχνοκράτες. Οι επιτροπές αυτές αναλαμβάνουν αφ' ενός να δώσουν κύρος στις αποφάσεις των οργάνων, αφ' ετέρου να αναχαιτίσουν την εργατική πίεση στην οποία είναι εκτεθειμένα τα όργανα της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας.
Τα περιθώρια όμως στενεύουν. Οι κρουνοί στερεύουν και από τις δυο κατευθύνσεις και από την εργατική τάξη και από την αστική. Έτσι η γραφειοκρατία αναπολεί τις παλιές καλές μέρες, εκλιπαρεί ματαίως την ελεημοσύνη της κυβέρνησης προκειμένου να δαγκάσει ξανά το μήλο της Εύας, ανεξάρτητα αν πολλαπλασιάζει τα προπατορικά αμαρτήματά της.
Κάνει υπέρτατη αρχή της το κλέψιμο της μεσαίας ψήφου (των αναποφάσιστων). Συγκλίνει για τούτο σε συνθήματα όλο και πιο πολύ σε γενικά δημοκρατικά και δήθεν ισοπολιτικά. Συντεχνιάζει για να "κρατήσει" ομάδες αλλά τους ψήφους πλέον τι τους θέλει? Μάλλον θα προτιμήσει από το κομματικό ράσο τον επιχειρηματικό σταυρό για να μπορεί να αναφωνεί «‘εν τούτω νίκα» Έτσι βέβαια τα όρια της δράσης των παρατάξεων γίνονται δυσδιάκριτα αφού όλες αποκτούν όλο και πιο καθαρά χαρακτηριστικά συνασπισμών. Παρά ταύτα η φορά των γεγονότων είναι τέτοια ώστε η εργατική τάξη έστω και σε επιμέρους χώρους να σπρώχνει το πλοίο της οργής της σε ταξικές κατευθύνσεις. Οι ρίζες του ποταμού αναζωογονήθηκαν ξανά στους αγώνες του σήμερα .Δεν έσμιξαν όμως με τα ρυάκια μαθητικών , αγροτικών κτλ κινητοποιήσεων, ασφυκτιούν από την προδοσία της ΓΣΕΕ και ίσως αφήνουν σοβαρές παρακαταθήκες για τους επόμενους αγώνες.
Η υπέρβαση του ρεφορμισμού είναι επιτακτική .
Τα συνθήματα δράσης, οι μορφές πάλης, η διεύρυνση της εργατικής δημοκρατίας στους χώρους δουλειάς, ο τρόπος λειτουργίας των συνδικάτων, όλα αυτά και τόσα άλλα ακόμη πρέπει να σπάζουν τον καθωσπρεπισμό του συνδικαλιστικού κινήματος.
Να ανοίξουν καινούργιες σελίδες στην κατεύθυνση ταξικής αυτονόμησης του εργατικού κινήματος από την αστική πολιτική. Καθαγιάζουν το συνδικάτο σαν όργανο ταξικής πάλης τα όρια νομιμότητας της οποίας διαρκώς μπορούν να μεγαλώνουν στο βαθμό που η κοινωνία το αγκαλιάζει. Οι εργαζόμενοι δεν έχουν ανάγκη τους συνδικαλιστές ακριβώς το αντίθετο. Οι συνδικαλιστές έχουν ανάγκη τους εργαζόμενους.
Τ ους αγώνες όλους όλων έχουμε καθήκον να μελετήσουμε ώστε να βγάλουμε ιδιαίτερα συμπεράσματα.
Σ' αυτή την πορεία ταξικής ανασυγκρότησης του συνδικαλιστικού κινήματος πολλά πρέπει να αλλάξουν. Για πολλά πρέπει να παλέψουμε. Πρέπει να ανατραπούν εξαρτήσεις χρόνων, να σπάσουν αγκυλώσεις παλιές, να αλλαχθούν συνήθειες. Από το ποιός θα είναι μέλος του συνδικάτου σε μια επιχείρηση μέχρι το ποιοί μπορούν να εκλέγονται σε όργανα. Τι είναι συνδικάτο σήμερα. Πως γίνονται οι εκλογικές διαδικασίες. Πως ορίζεται το Προεδρείο, αλλά κύρια πως παίρνονται οι αποφάσεις…
Το ζητούμενο η ταξική ανασυγκρότηση του συνδικαλιστικού κινήματος είναι υπόθεση δύσκολη αλλά είναι και η μοναδική διέξοδος .
Στην πορεία αυτή , βγάζοντας κάθε φορά τα σωστά συμπεράσματα, πρέπει να κερδίζουν το στοίχημα της παραπέρα προώθησης του πολιτικού στόχου. Τ ο χτίσιμο του κόμματος που θα εκφράσει ευρύτερα την κοινωνία των εργατικών τάξεων. Η ταξική ανασυγκρότηση θα περπατήσει σε ρήξη με την εργασία και τα συμπράκαλα της.( αξία, εμπόρευμα, αντιπρ. Δημοκρατία, νόμος ) έχοντας κατά νου πως … η κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας θα πραγματοποιηθεί μόνον όταν γίνει αντιληπτή ως κατάργηση της εργασίας…. …. Η εργασία η ίδια γενικά στο βαθμό που ο σκοπός της περιορίζεται στην αύξηση του πλούτου είναι βλαβερή και καταστρεπτική…
Με τις σημερινές συνθήκες κάθε ενέργεια του συνδ. Κινήματος πρέπει να κινείται στη τροχιά μιας άλλης θεώρησης της ανθρώπινης εργασίας. Να καταλάβουμε ότι η αγορά ενισχύει τις αντιθέσεις, και ο φιλελευθερισμός δεν είναι απλά μια θεωρία της αγοράς αλλά μια θεωρία του πιο άγριου ανταγωνισμού . Θεωρία που απογυμνώνει το άτομο, αποκόβοντας το από την κοινωνία.
Η ταξική ανασυγκρότηση σαν σύνθημα ζύμωσης , και σαν οδηγός δράσης, ουσιαστικά απευθύνεται σε πολλούς και πολλά . Στο χέρι μας είναι πέρα από οπισθοχωρήσεις και απογοητεύσεις να την παλέψουμε και ας μην ξεχνάμε πως "τα φύλλα του μπαμπού κι αν είναι λίγα δεν μαραίνονται ποτέ".
Χρήστος βανδώρος Ιτέα 28/3/2011
