Σχετικά με την Υγιεινή και Ασφάλεια στον ΟΤΕ

Σχετικά με την Υγιεινή και Ασφάλεια στον ΟΤΕ

(πρώτες σκέψεις σχετικές με το θέμα).

O νέος μεσαίωνας μπορεί να έρθει πάνω στα λαμπερά φτερά της επιστήμης.Ουιστον Τσώρτσιλ

Αν και ο βασικός νόμος 1568/85 περί υγιεινής και ασφάλειας διανύει το 22ο έτος, η κατάσταση στη πραγματικότητα είναι στη βρεφική ηλικία της. Μάλλον σάπισε πριν ωριμάσει. Για τους πολλούς είναι μια προσπάθεια προκειμένου κάποιοι να βολευτούν. Για άλλους είναι μια κίνηση ώστε η επιχείρηση - η κάθε επιχείρηση - να φορτώνει τις παραλήψεις της και μάλιστα εκείνες που καταλήγουν σε "εργατικά ατυχήματα" σε κάποιους "αγορανομικά" υπεύθυνους. Για όλους εμάς παρήλθε και (ξανα)ήρθε η ώρα να αντιμετωπίσουμε με τη μέγιστη σοβαρότητα και αποφασιστικότητα το παραπάνω θέμα.

'Όπως είναι γνωστό , ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο στη φύση που εργάζεται και κατασκευάζει εργαλεία. Η διαδικασία της εργασίας περιλαμβάνει τις ενέργειες του ατόμου, το αντικείμενο της εργασίας, και τα μέσα-εργαλεία- με τα οποία η ανθρώπινη ενέργεια θα επενεργήσει στο αντικείμενο. Ο "τρόπος" που όλα αυτά θα γίνουν, η οργάνωση της παραγωγής, δεν είναι υπόθεση του κάθε ατόμου αλλά κοινωνικό ζήτημα . Ακριβώς ακολουθήθηκε τέτοια οργάνωση που βασίζεται στον κατακερματισμό της παραγωγικής διαδικασίας, και συνακόλουθα στην αλλοτρίωση του άμεσου παραγωγού.

Η κάθε φορά παραγωγική διαδικασία "πατάει" πάνω στο εργασιακό περιβάλλον. Σαν τέτοιο χαρακτηρίζουμε το σύνολο των χαρακτηριστικών του χώρου, της εργασίας και της κουλτούρας της. Αν πάρουμε σαν δεδομένο ότι και ο χώρος και το είδος "εργασία" είναι προβληματικά , αναπόφευκτα θα μεταφερθεί και στο άτομο η βλαπτικότητα τους.

Βέβαια μέγιστο δικαίωμα άρα και υποχρέωση του εργαζόμενου είναι η διασφάλιση ποιότητας ζωής, που δεν μπορεί παρά να είναι το σύνολο των ενεργειών που δημιουργούν σωματική, διανοητική, ψυχική, και κοινωνική ευεξία σαυτόν.

Η προστασία της υγείας και ασφάλειας, ειδικά η πρόληψη του εργατικού ατυχήματος και της επαγγελματικής ασθένειας πρέπει να αποτελέσει πρώτη προτεραιότητα για το συνδικαλιστικό κίνημα (Σ.Κ). Από την άλλη πλευρά η διασφάλιση σωστών συνθηκών Υ&Α, έχει να κάνει και με την αποδοτικότητα στην εργασία.(πράγματι ο κεφαλαιούχος θα δημιουργήσει καλλίτερες συνθήκες μόνο στο κομμάτι εργασίας που έχει ανάγκη αυτή την παραγωγικότητα).

Πάνω απόλα όμως είναι ένδειξη στάθμης πολιτισμού, απόδειξη μιας κοινωνίας που διεκδικεί το μέλλον.

Σύνθημα μας να γίνει το ..ο εργαζόμενος πρέπει να εκπαιδευτεί για την ασφάλεια και να διεκδικήσει για την υγεία....

Τα πάνω από 25.000 "εργατικά ατυχήματα" καθώς και οι πάνω από 10.000 εργατικές επαγγελματικές ασθένειες και οι 100 θάνατοι δεν είναι μοιραίο να γίνονται.( Ελλάδα,- ένα εργατικό ατύχημα κάθε 15 λεπτά , ένα θανατηφόρο κάθε 3 μέρες. Πάνω από 50 (50-100) δισ δρχ στοιχίζει η άμεση περίθαλψη στο ΙΚΑ και πάνω από 700 δις συνολικά στο κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα. Και όλα αυτά... λαμβάνοντας υπόψη την ορατή πλευρά του φεγγαριού, καθόσον οι μακροχρόνιες διαταραχές από τις συνθήκες εργασίας και την έκθεση σε υλικά και προϊόντα που δεν χαρακτηρίζονται άμεσα σαν επικίνδυνα, όπως πχ ακτινοβολίες είναι απρόβλεπτες. Εξάλλου ουδείς ασχολείται με ομάδες εργαζομένων που είτε δεν καλύπτονται από ταμεία είτε δεν αναφέρονται σε αυτά. (μετανάστες, ανασφάλιστοι, αγροτικός , οικοδομικός τομέας.).

Υπολογίζεται ότι το 3-5% του ΑΕΠ χάνεται λόγω των οικονομικών συνεπειών ενός ανασφαλούς και ανθυγιεινού περιβάλλοντος, σύμφωνα δε με την ΠΟΥ στη 10ετία του 90 συνέβαιναν 120 εκατομ. Εργατικά ατυχήματα το χρόνο και 200.000 θάνατοι. Στην ΕΟΚ, σε 120 εκατ. Εργαζομένων καταγράφονται 10 εκατ. Εργατικά ατυχήματα και επαγγελματικές παθήσεις. Στο σημείο αυτό να υπογραμμίσουμε πως το 80% των 100 πρώτων αιτιών θανάτου παρουσιάζει μεγαλύτερη συχνότητα στους χειρώνακτες εργάτες σε σύγκριση με εργαζόμενους σε γραφεία.

Ας μας προβληματίσουν δύο πράγματα. Πρώτα αυτό καθαυτό το γεγονός και δεύτερο, ότι ενώ αυξάνει η απασχόληση στις υπηρεσίες, προχωρεί ο εκσυγχρονισμός των επιχειρήσεων, παράλληλα έχουμε αποβιομηχάνιση, δεν υπάρχει πτωτική πορεία στον καταγραμμένο αριθμό συμβάντων.... Πράγμα που σημαίνει ότι ο νεοφιλελευθερισμός βλάπτει σοβαρά την υγεία.

Το άμεσο κόστος για την ΕΟΚ ξεπερνά τα 30 εκατ. Ε το χρόνο. Το έμμεσο κόστος είναι σημαντικά υψηλότερο αλλά δύσκολο να αποτυπωθεί. Σημαντικό θέμα γιατί το τεράστιο αυτό κοστολόγιο επιβαρύνει τα ασφαλιστικά ταμεία και τη δημόσια υγεία, με γνωστά αποτελέσματα.

Τι είναι όμως εργατικό ατύχημα?.

Σύμφωνα με την ΠΟΥ εργατικό ατύχημα είναι «…γεγονός ανεξάρτητο από την ανθρώπινη θέληση, που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της εργασίας, συμπεριλαμβανομένης και της μετάβασης προς και από τον χώρο εργασίας..»

Πόσο απλός είναι όμως ο χαρακτηρισμός εργατικό ατύχημα? Πως θα προσμετρηθεί η μακρόχρονη σωρευτική επίδραση των συνθηκών εργασίας, πχ. Πολλαπλοί μυϊκοί τραυματισμοί?

Συνάδελφοι

Η πρωτοβουλία να αναδείξουμε το ζήτημα Υ&Α συνδέεται με τους αγώνες και τις αγωνίες για και από τον εργαζόμενο συνάδελφο. Σαν ΣΚ υπάρχουν σοβαρές ευθύνες στην όποια καθυστέρηση εφαρμογής της νομοθεσίας η για τον "παρασιτικό" τρόπο εφαρμογής της. Σαν σωστοί συνδικαλιστές είναι τραγικό να οριοθετούμε τις ανάγκες στο πλαίσιο των αναγκών του Κεφαλαίου... οι εργαζόμενοι είναι έξω και πέρα απόλα αυτά. Είναι ανενημέρωτοι όχι μόνο για την ύπαρξη επιτροπών και θεσμοθετημένων οργάνων αλλά κυρίως για τον τρόπο προστασίας και κινδύνου στην εργασία. Όσοι "ξέρουν" καταλαβαίνουν δίκαια η άδικα πως οι επιτροπές είναι αποτέλεσμα συμβιβασμών και βολέματος.

Αν πάρουμε τα παραπάνω σαν πρόλογο σε παρένθεση, ας συνεχίσουμε στο καθεαυτό πρόβλημα.

Είναι γεγονός πως τα πιο δημιουργικά χρόνια τα περνάμε στην εργασία. Έτσι το να απαιτούμε σωστό εργασιακό περιβάλλον δηλ. συνθήκες που θα προστατεύουν και θα προάγουν την σωματική, ψυχική, υγεία είναι αναφαίρετο δικαίωμα μας. Άλλωστε ας μη ξεχνάμε πως ...Η πρόληψη στοιχίζει λιγότερο από τη θεραπεία.....Ακριβώς σαυτό το σημείο υστερούμε. "...ενώ η λέξη πρόληψη είναι ελληνική και έχει θετικά συσχετιστεί με το συμβολικό πρόσωπο του Προμηθέα, πολλές φορές βρισκόμαστε να παίζουμε το ρόλο του Επιμηθέα...στη ζωή τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει κάποια αλήθεια για να ανακαλύψουμε αλλά μόνο σφάλματα που πρέπει να αποκαλύψουμε και είναι σίγουρα καλύτερα να προλαμβάνει κανείς παρά να θεραπεύει...." (Β. Μακρόπουλος πρόεδρος ΕΛΙΝΥΑΕ ).

Η προστασία Υ&Α έχει χαρακτήρα πρώτα και κύρια κοινωνικό, καθώς ο πόνος του πάσχοντα επηρεάζει εξ αντανακλάσεως τον ευρύτερο περίγυρο του.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν άμεσα την εργασία μπορεί να ταξινομηθούν όπως παρακάτω.

α) Περιβάλλον. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι αρκετά σοβαροί. Με τη σειρά τους ταξινομούνται σε

α1) Φυσικοί παράγοντες. Θερμοκρασία-φωτισμός-εξαερισμός-υγρασία-θόρυβος.

α2) Χημικοί παράγοντες.Σκόνη-τοξικές συγκεντρώσεις αερίων-υγρών-στερεών.

α3) Βιολογικοί παράγοντες.Ιοί-μικρόβια-παράσιτα-έντομα-τοξικά φυτά.

α4) Εργονομικοί παράγοντες. Η "συνεργασία " σώματος και αντικειμένου στο επάγγελμα. Με άλλα λόγια η οικονομετρία του χώρου-ατόμου.

α5) Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες. Περιλαμβάνονται όλες οι ψυχοκοινωνικές αντιδράσεις ενός εργαζόμενου τόσο ως προς το περιβάλλον εργασίας όσο και σε σχέση με τους άλλους εργαζόμενους και ειδικά την ιεραρχία.

Αν ταξινομήσουμε τις εργασίες των μελών μας θα έχουμε

1. Εργασίες σε γραφείο

2. Εργασίες σε υπαίθριους χώρους

3. Εργασίες σε εργαστήρια και σε αίθουσες μηχανημάτων.

Οι εργασίες γραφείου χαρακτηρίζονται χαμηλής επικινδυνότητας. Εν τούτοις η παράμετρος Η/Υ καθώς και οι Φυσικοί παράγοντες δεν είναι αμελητέες ποσότητες. Καθώς οι Η/Υ αποκτούν ευρεία χρήση, εμφανίζονται συγκεκριμένα προβλήματα όπως το σωματικό και ψυχολογικό στρές. Να τονιστεί ότι σχεδόν όλες οι βλαβερές συνέπειες είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας χρήσης των υπολογιστών κάτω από προβληματικές γενικά συνθήκες. Πιο συγκεκριμένα έχουμε.

Μυοσκελετικές διαταραχές

Είναι γνωστές και σαν σύνδρομο RSI (Repetitive strain injuries). To σύνδρομο αυτό περιλαμβάνει μια ολόκληρη κατηγορία κακώσεων που προκαλούνται στους μύες, τους τένοντες, τα νεύρα και άλλους μαλακούς ιστούς του σώματος, σαν αποτέλεσμα κακής μακροχρόνιας χρήσης συγκεκριμένων συσκευών και επαναλαμβανόμενων κινήσεων με λάθος τρόπο. Επειδή αυτής της μορφής οι κακώσεις αναπτύσσονται αργά , μια άλλη ονομασία του συνδρόμου είναι αθροιστική τραυματική διαταραχή . Επαναλαμβάνουμε ότι οι καθοριστικοί παράγοντες για την εμφάνιση του είναι.

1. Επαναλαμβανόμενες ενέργειες. Σύντομες και γρήγορες κινήσεις πολλές φορές και για πολύ χρόνο.

2. Άβολη η σταθερή θέση. Εργασία σε άβολη θέση σαν αποτέλεσμα κακών συνθηκών εργασίας, κακό σχεδιασμό, ακατάλληλα προσαρμοσμένο εξοπλισμό και παραμονή στην ίδια θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα.

3. Έλλειψη ξεκούρασης. Εργασία σε μεγάλη διάρκεια, μονότονη με ελάχιστα διαλείμματα.

Τα σημεία του σώματος που πάσχουν είναι τα δάκτυλα, η παλάμη, ο καρπός, ο αγκώνας, ο ώμος, ο αυχένας και η πλάτη. Οι πλέον συχνές εκδηλώσεις του συνδρόμου περιλαμβάνουν.

α) Σύνδρομο του καρπικού σωλήνα. Συμπτώματα , μούδιασμα, κρύωμα και πόνος στον καρπό, τον αντίχειρα και τα τρία πρώτα δάκτυλα.

β) Αυχενικό σύνδρομο. Επηρεάζει τους αυχενικούς σπονδύλους. Μούδιασμα και αυχενικοί σπασμοί στην περιοχή του αυχένα και των ώμων.

3) Τενοντίτιδα. Χαρακτηρίζεται από τραυματισμό η ερεθισμό τένοντα, συνήθως γύρω από μια άρθρωση .

Άλλα συμπτώματα είναι πόνος στη διάρκεια της νύχτας, καθώς και μείωση της δύναμης και του συντονισμού των χεριών.

Διαταραχές στην όραση.

Λόγω της καταπόνησης του οπτικού συστήματος, οι χρήστες Η/Υ παρουσιάζουν διαταραχές στην όραση. Αυτές μπορούμε να τις κατατάξουμε σε.

1. Πονοκέφαλος η πόνος στα μάτια

2. αίσθηση απώλειας της οπτικής οξύτητας

3. Δυσκολία στην εστίαση της όρασης η αίσθηση διπλού ειδώλου,

4. Ξηρότητα & αίσθηση μικρών έγχρωμων εκλάμψεων, ειδικά σε ομοιόμορφο φόντο

5. τσούξιμο, κοκκίνισμα και δάκρυσμα των ματιών.

Στην εργασία με Η/Υ οι μύες των ματιών είναι σε συνεχή ένταση. Η κατάσταση θα γίνει δυσκολότερη όταν η οθόνη παρουσιάζει τρεμούλιασμα λόγω κακής ποιότητας η ηλεκτρομαγνητικής παρεμβολής από άλλη συσκευή, αν έχει χαμηλή αντίθεση, ο φωτισμός του χώρου δεν είναι κατάλληλος και η οθόνη δέχεται αντανακλάσεις.

Άτομα με διαθλαστικές ανωμαλίες κουράζονται γρηγορότερα. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο στην περίπτωση ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι ενοχλήσεις στην όραση αυξάνονται ανάλογα με το χρόνο εργασίας μπροστά στην οθόνη.

Μολύνσεις των ματιών

Έχει παρατηρηθεί ότι οι χρήστες Η/Υ παρουσιάζουν αυξημένη συχνότητα εμφάνισης μολύνσεων στα μάτια σε σχέση με άλλες ομάδες πληθυσμού. Αυτό αποδίδεται κυρίως στη μη τήρηση κανόνων καλής υγιεινής στα πληκτρολόγια, με αποτέλεσμα να συγκεντρώνουν σκόνη και μικρόβια. Καθώς οι χρήστες παρουσιάζουν συμπτώματα ξηρότητας, τσούξιμο, κτλ στα μάτια έχουν την τάση να τα τρίβουν με τα χέρια τους, με αποτέλεσμα να μολύνονται.

ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Φωτισμός

Η καταλληλότητα του φωτισμού εξαρτάται από

1. Ποσότητα φωτισμού. Άλλος φωτισμός απαιτείται στην συγκέντρωση πάνω στο πληκτρολόγιο και άλλος για την ανάγνωση της πληροφορίας. Για την πρώτη εργασία θέλουμε υψηλό επίπεδο φωτισμού, ενώ για την δεύτερη , σωστή αντίθεση μεταξύ "συμβόλων" και "φόντου". Η αντίθεση μεγαλώνει όσο αυξάνει το επίπεδο του τοπικού φωτισμού. Γενικά οι τιμές για οριζόντιο φωτισμό στις θέσεις εργασίας βρίσκονται μεταξύ 400 - 500 lux.

Ποιότητα φωτισμού

Η ποιότητα φωτισμού επηρεάζεται από

1. Θάμβωση

2.Ομοιομορφία φωτισμού, διάχυση - σκίαση

3. Χρωματική απόδοση

Συνήθως αντιμετωπίζονται με κατάλληλους λαμπτήρες, σε σωστές θέσεις.

4 Ανακλάσεις. Οφείλονται στη λάθος θέση τοποθέτησης των φωτιστικών σωμάτων καθώς και στα παράθυρα που υπάρχουν στο χώρο.

5. Στροβοσκοπικό φαινόμενο. Η λαμπρότητα των φωτεινών πηγών μεταβάλλεται περιοδικά με αποτέλεσμα να γίνονται αντιληπτές από τα μάτια μας. Χρειάζεται αντιστροβοσκοπική συνδεσμολογία των λαμπτήρων φθορισμού με ηλεκτρονικά μπάλαστ.

Φυσικός Φωτισμός.

Πρέπει να αποφεύγονται οι μεγάλες διακυμάνσεις που παρουσιάζει το φως της μέρας. Πρέπει να τηρούνται μερικές εργονομικές αρχές όπως. Ο οπτικός άξονας του χρήστη να είναι παράλληλος προς τη σειρά παραθύρων, τα οποία θα φέρουν κατάλληλη σκίαση. Οι οθόνες σε απόσταση 1 μ περίπου από παράθυρα. Γενικά τα παράθυρα μπροστά και πίσω από οθόνες πρέπει να αποφεύγονται.

Θερμοκρασία Υγρασία Αερισμός Ήχος - Θόρυβος

Είναι γνωστός ο ρόλος των παραπάνω παραγόντων. Η κατάλληλη χρήση νωπού αέρα και κλιματισμού είναι απαραίτητες. Το μέγιστο επιτρεπτό όριο για ήχους που προέρχονται από εξωτερικούς χώρους είναι 60 db.

Εργονομικά (ανθρωπομετρικά) στοιχεία

Η ανθρωπομετρία σαν κλάδος της εργονομίας ασχολείται με τη μέτρηση διαφόρων φυσικών μεγεθών των ανθρώπων και την εφαρμογή τους στο σχεδιασμό του περιβάλλοντος εργασίας ώστε το τελευταίο να ταιριάζει στις σωματικές διαστάσεις του εργαζόμενου. Περιλαμβάνει επεμβάσεις σε όλες τις περιοχές σχεδίασης, δηλαδή στα κτίρια, έπιπλα, ρούχα, εργαλεία, μηχανήματα, κτλ. Η χρήση ανθρωπομετρικών κανόνων απαιτεί εφαρμογή στατιστικών μεθόδων, ώστε να καταλήξουμε σε αντικείμενο που θα ταιριάζει σε όσο το δυνατόν περισσότερους χρήστες.

Επειδή η χρήση Η/Υ γενικεύεται πρέπει να δοθεί ειδική προσοχή στα παραπάνω.

Μία άλλη εργασία η οποία παρουσιάζει έντονα αθροιστικά προβλήματα είναι αυτή που σχετίζεται με ηλεκτρομαγνητικά φαινόμενα. Φαίνεται πως ο σύγχρονος άνθρωπος είναι καταδικασμένος να ζήσει σε τέτοιο περιβάλλον. Με την επέκταση ασυρματικών ζεύξεων και της κινητής τηλεφωνίας σε πολύ λίγα χρόνια δεν θα υπάρχει σημείο του χώρου - ειδικά στις αστικές περιοχές - που να μπορούμε να μετρήσουμε μηδενικές η αμελητέες ποσότητες μικροκυματικής ισχύος. Φραγμό σαυτό τον καταστροφικό τεχνολογικό παροξυσμό μπορεί να μπει μόνο από μια κοινωνία συνειδητοποιημένων ενεργών πολιτών. Οι σχετικές μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη. Επειδή δεν υπάρχουν σαφή αποτελέσματα της τάξης 1+1=2 οι επιστήμονες καταλήγουν σε τιμές και όρια επικινδυνότητας , τα οποία και ασαφή και ετεροκαθορισμένα είναι. Σίγουρα υπάρχει συσχέτιση με καρκινογένεση, γονιδιακές επιδράσεις βιοχημικές αλλαγές, ανωμαλίες στο ανοσολογικό σύστημα, στο σύστημα αναπαραγωγής, στη νευρολογία. Τα ευρήματα αυτά επιβάλλουν ουσιαστική παρέμβαση από το Σ.Κ για πιο υπεύθυνη αντιμετώπιση, για περισσότερη έρευνα χωρίς αποσιωπητικά και σκόπιμες παραλείψεις. Σαν τελικό? συμπέρασμα πάνω σαυτό, παραθέτουμε από το βιβλίο "Βιολογικές επιδράσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας" του Κ.Λιολιούση σχετικό κείμενο.(σελ. 208-213). Πάντως τελευταίες ανακοινώσεις (Δ. Κουφογιάννης , Θ. Ξένος καθηγητές ΑΠΘ), αμφισβητούν τα θεσμοθετημένα όρια ασφαλείας, «…πρέπει να μιλάμε για όρια επικινδυνότητας και όχι για όρια ασφαλείας…» τα δε «…όρια που ισχύουν για την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, καλύπτουν μόνο τις θερμογόνες επιδράσεις και για να προστατεύουν και από μη θερμογόνες πρέπει να μειωθούν κατά 300 φορές…και για να γίνει αυτό πρέπει να αυξηθεί ο αριθμός κεραιών και να μειωθεί η ισχύς τους…»

Στο σημείο αυτό κρίνουμε σκόπιμο να καταθέσουμε σχετικές μελέτες που αφορούν τμήματα εργαζομένων στις τηλεπικοινωνίες, του ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. Η μελέτη αυτή με τίτλο "εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου στον κλάδο τηλεπικοινωνιών" υλοποιήθηκε από το ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε την περίοδο Απριλίου 2003 - Ιούνιο 2004 . Περιλαμβάνει τρία μέρη που αφορούν.

1.Εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου σε τηλεφωνικά κέντρα.

2. " " " " εργασίες συντήρησης σταθμών βάσεως Κιν. τηλεφ. και σε κεραίες μετάδοσης τηλεοπτικού η ραδιοφωνικού σήματος και

3. Εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου σε τεχνικούς δικτύου και καλωδιακών βλαβών στη σταθερή τηλεφωνία.

Ψυχοκοινωνικοί Παράγοντες

Μια τελευταία αναφορά νομίζουμε αναγκαία στους λεγόμενους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες.. Η καθημερινότητα του ατόμου σαν μια γενικευμένη συνθήκη εντός της οποίας βιώνονται οι ανθρώπινες σχέσεις, είναι μια συνθήκη καθολικής αποξένωσης από την ανθρώπινη ουσία, δηλαδή από το σύνολο των κοινωνικών σχέσεων. Η πηγή της αποξένωσης δεν βρίσκεται στην συνείδηση του ατόμου αλλά στο κοινωνικό είναι. Μέσα σαυτό το είναι έχουν την πηγή τους οι αντιφάσεις που στην έκρηξη τους δημιουργούν και τους όρους άρσης της αποξένωσης. Ο σε βάθος καταμερισμός της εργασίας που τόσο συνηθίστηκε το προηγούμενο διάστημα δίνει τη θέση του στον σε εύρος καταμερισμό. Αυτό μαζί με την εντεινόμενη δικτατορία των αριθμομάνατζερ δημιουργεί νέες αντιφάσεις ικανές να επιτείνουν αντιθέσεις στο χώρο εργασίας. Στρες, ψυχικές διαταραχές, που στη πραγματικότητα αντανακλούν τη κοινωνική παθολογία. Όσον αφορά τον άνεργο... η τον έκτακτο και τον απροστάτευτο συνάδελφο.... καλλίτερα να μη συνεχίσουμε ....Όμως μια παρατήρηση κρίνεται αναγκαία. Η εργασία επηρεάζει και άμεσα και έμμεσα την υγεία. Έμμεσα γιατί «διαμορφώνοντας» το εισόδημα, αντανακλά στην πρόσβαση στην υγεία. Άμεσα… η εργασία σε βάρδιες, οι υπερωρίες, η εργασία με το κομμάτι κτλ θα προκαλέσουν διαταραχές ύπνου, πίεσης, σακχάρου, διαταραχές στην οικογενειακή και κοινωνική ζωή. Ο βαθμός εμφάνισης των διαταραχών, εξαρτάται και από τις συνθήκες κατοικίας, οικογενειακές κτλ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η κατηγορία των επαγγελματικών καρκίνων. Έχουν εντοπιστεί 350 περίπου χημικοί, φυσικοί και βιολογικοί καρκινογενείς παράγοντες στο εργασιακό περιβάλλον.(Γ. Τούντας) .

Συνάδελφοι

Νομικό πλαίσιο υπάρχει. Ειδικά η ΕΟΚ έχει αυστηρή νομοθεσία, αλλά τα αποτελέσματα πιστοποιούν πως η νομοθεσία από μόνη της δεν αρκεί. Ο τρόπος εφαρμογής της παραπέμπεται κάθε φορά στις καλένδες. Στην Ελλάδα βέβαια, η κοινωνική πολιτική δεν είναι τίποτα περισσότερο από υποσχέσεις στα μπαλκόνια και νούμερο στους προϋπολογισμούς εξόδων. Ελάχιστα πράγματα ανταποκρίνονται και στους αγώνες των εργαζομένων και στα έξοδα που υπολογίζονται.

Οι αρχικές ρυθμίσεις έχουν ηλικία 100 χρόνων (νόμος ΓΠΛΔ 1911 του Ε. Βενιζέλου, Ν. 2273/1920, Ν. 2994/1922 κτλ). Δύο νομοσχέδια μετά το 1974, ένα το 1975 και άλλο το 1979 σχετικά με τις συνθήκες εργασίας δεν κατέληξαν πουθενά. Τον Μάιο του 1981 υπογράφτηκε μεταξύ ΓΣΕΕ & ΣΕΒ ΕΓΣΣΕ που πρόβλεπε επιτροπές ασφάλειας στις επιχειρήσεις, πράγμα που επανήλθε με το νόμο 1568/85.O νόμος αυτός είναι επηρεασμένος από αντίστοιχο Γερμανικό και ανάγεται τις μέρες που οι συμμετοχικές διαδικασίες ήταν στα φόρτε τους. Καθιερώνει εκτός των άλλων την ύπαρξη γιατρού και τεχνικού ασφαλείας. Την περίοδο 1996 - 1999 με το προεδρικό διάταγμα 17/96 προχώρησε η εναρμόνιση με την οδηγία πλαίσιο 89/391. Η τελευταία θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική καθώς δίνει έμφαση στην πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου, εισάγοντας στοιχεία διαβούλευσης, συμμετοχής, αντιπροσώπευσης. Η οδηγία αυτή χαρακτηρίστηκε σαν το πιο σημαντικό κοινοτικό κείμενο στα πλαίσια της "κοινωνικής διάστασης" της ΕΟΚ. Στη πραγματικότητα ελάχιστα πράγματα εφαρμόζονται. Επειδή όμως έχουμε μπει στη κοινωνία της τηλεπληροφορικής το Σ.Κ γενικά & του ΟΤΕ είναι αναγκασμένο να εξαντλήσει να πλατύνει και να αναδείξει σημαντικές πλευρές του ζητήματος. Ας μη ξεχνάμε όμως πως μόνο η αλληλεγγύη ανάμεσα στους εργαζόμενους μπορεί σήμερα να επιβάλλει λύσεις . Ένα "δεύτερο" σημείο που συνήθως μας διαφεύγει έχει να κάνει με το γενικότερο περιβάλλον.

Πέρα από το 8ωρο το 16ωρο δεν είναι ούτε δική μας επιλογή ούτε δική μας "κατασκευή". Οι βιομηχανικοί ρύποι, ο θόρυβος ,η τηλεόραση κτλ , ο τρόπος ζωής δεν είναι εγγεγραμμένος στο χρωματόσωμα μας αλλά στον τρόπο παραγωγής και στην κινούσα αρχή δηλαδή στην επίτευξη μέγιστου κέρδους.

Να περάσουμε από το καθεστώς της οικονομικής αποζημίωσης στο καθεστώς της πραγματικής προστασίας του εργαζόμενου. Αυτό δεν αποτελεί άλλοθι για μη διεκδίκηση επιδομάτων ανθυγιεινής εργασίας η ένταξης στα ΒΑΕ αλλά οδηγό στη δράση μας. Πάντως αν θέλουμε να ομογενοποιήσουμε αποτελεσματικά τα προβλήματα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη "¨καθολικότητα " αιτημάτων όπως διεκδίκηση δικαίωσης ανθυγιεινού επιδόματος & κατά περίπτωση ένταξης στα ΒΑΕ εργαζομένων ολόκληρων περιοχών πχ. Μεγαλόπολη κτλ.

Ειδικά για την Αθήνα τα στοιχεία (εφημ. "τα νέα" 20/5/06) είναι ενδεικτικά. Η συγκέντρωση ρύπων είναι τρομερή και σύμφωνα με σχετικές μελέτες μακροχρόνια έκθεση σαυτούς "κόβει" 1 χρόνο από το προσδόκιμο ζωής.

Έχουμε αύξηση θνησιμότητας 0,5% την ημέρα ενώ ευθύνονται για το 1% των επειγόντων εισαγωγών από αναπνευστικά προβλήματα την ημέρα και 0,8% για τις καρδιαγγειακές παθήσεις την ημέρα. Το ίδρυμα Μαραγκοπούλου, προσέφυγε στην επιτροπή Ευρωπαϊκού κοινωνικού χάρτη για τη ρύπανση από τη ΔΕΗ στη Πτολεμαίδα και Μεγαλόπολη." ...σχεδόν όλα τα παιδιά στη Πτολεμαίδα, πάσχουν από πνευμονικά νοσήματα..." Βέβαια αντί άλλης ενέργειας ο Υπουργός φρόντισε να πληρωθεί πρόστιμο από τη ΔΕΗ στο κράτος! Μεγάλη η έλλειψη των συνδικάτων στη περίπτωση αυτή, αλλά και των κοινωνικών φορέων και συλλογικοτήτων. Πέρα από την πάλη για υγιεινό περιβάλλον και μέχρι να πραγματοποιηθεί, πως θα φαινόταν η διεκδίκηση για όλους τους εργαζόμενους στις παραπάνω περιοχές (Κέντρο Αθήνας, Μεγαλ. Πτολεμαιδα) ανθυγιεινού και ΒΑΕ! Δεν θα ήταν ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για αλλαγή των συνθηκών? ....

...Συνολικά 350.000 θάνατοι τον χρόνο στην ευρωπαϊκή ένωση συνδέονται με τη ρύπανση...

ΕΣΥ- ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ - ΥΓΙΕΙΝΗ & ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Ένα ξεχωριστό κεφάλαιο που δυστυχώς ελάχιστα έως καθόλου απασχολεί το Σ.Κ είναι η σχέση ΕΣΥ-Κοινωνικής ασφάλισης -Συνθήκες Υ&Α..

Ο 1568/85 παρουσιάστηκε σαν μέρος της κυβερνητικής πολιτικής στον τομέα πρόληψης ασθένειας με το ΕΣΥ. Όμως το σύστημα υγείας έμεινε τελικά σε άλλη τροχιά από την ιατρική της εργασίας .την επαγγελματική υγεία, και την πρόληψη στο χώρο εργασίας. Η μη σύνδεση που καμία συνδικαλιστική αλλά και κομματική, πολιτική κίνηση δεν ανέδειξε έχει σαν αποτέλεσμα πολλαπλά προβλήματα στο κλάδο υγείας. Φυσικά οποιοδήποτε σύστημα υγείας που δεν ξεκινά από το χώρο εργασίας στη πραγματικότητα είναι αναποτελεσματικό και νοσοκομειακοκεντρικό. Πιθανότατα τα παραπάνω έχουν να κάμουν με τη βούληση των εκάστοτε κυβερνώντων να μην επιβαρυνθούν οι εργοδότες με πρόσθετα έξοδα. Πράγματι η έλλειψη εργοδοτικής εισφοράς για πρόληψη και ανακούφιση από επαγγελματικό κίνδυνο, ατύχημα, ασθένεια, είναι χαρακτηριστική. Όχι μόνο αυτό αλλά ακόμη και τα έξοδα κηδείας ενός εργαζόμενου που σκοτώθηκε-δολοφονήθηκε- στην εργασία τα επωμίζεται το ασφαλιστικό του ταμείο και όχι ο εργοδότης. Τα συνδικάτα στην Ελλάδα έδιναν πάντοτε βαρύτητα στο μισθολογικό αφήνοντας στην άκρη ζητήματα συνθηκών εργασίας. Με τον ίδιο τρόπο αντιμετώπισαν τις ανθυγιεινές εργασίες μέσω επιδομάτων για έμμεση αύξηση μισθού. Όταν δε άρχισαν να νομοθετούνται κανόνες υγιεινής και ασφάλειας οι εκλεγμένοι συνδικαλιστές είδαν τα συμβούλια και τους τεχνικούς ασφαλείας σαν εν δυνάμει ανταγωνιστές και αντιπάλους στα θεσμοθετημένα η και άτυπα "προνόμια" τους.

ΑΝΑΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΑ ΒΑΡΕΑ ΚΑΙ ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΑ

Με το Β.Δ 1846/51 θεσμοθετήθηκε η απαλλαγή του εργοδότη από αστική ευθύνη για εργατικό ατύχημα και επαγγελματική ασθένεια, εκτός από περίπτωση αποδειγμένου δόλου. Δηλαδή ο εργαζόμενος δεν μπορεί να διεκδικήσει αποζημίωση για ηθική βλάβη. Σε αντιστάθμισμα καθιερώθηκε ο θεσμός των ΒΑΕ. Ο θεσμός αυτός απευθύνεται σήμερα σε περίπου 80 κατηγορίες εργαζομένων και καλύπτει 70 περίπου ειδικότητες. Η βασική δικαιολόγηση των ΒΑΕ περιλαμβάνεται στη Γενική Δ/γή 22/1965, η δε θεσμοθέτηση του έγινε με τον Α.Ν 1846/51 που αντικατέστησε το νόμο 6298/34. Στον εν λόγω νόμο έχουμε από τη μία την απεμπλοκή της αστικής ευθύνης του εργοδότη στη κάλυψη του επαγγελματικού κινδύνου, και από την άλλη τα ΒΑΕ σαν ασφαλιστική κάλυψη. Η ενεργοποίηση του θεσμού έγινε όμως το 1964 με την ψήφιση του Ν. 4350/64. Ο νόμος συμπληρώθηκε με τους Ν. 4497/66, 237/75, 1469/84 Με το νόμο 1902/90 δημιουργήθηκε επιτροπή κρίσης ΒΑΕ με σκοπό προφανώς τον αποχαρακτηρισμό επαγγελμάτων από βαρέα και ανθυγιεινά. Η αντίσταση του Σ.Κ δεν επέτρεψε κάτι τέτοιο. Η εργοδοσία επανήλθε με τις θέσεις του ΣΕΒ το 1995 που ζητούν την κατάργηση του νομοθετικού πλαισίου, κάτι που η έκθεση Σπράου ξαναεπιχείρησε. Τέταρτη προσπάθεια γίνεται με ανάθεση από το ΚΕΠΕ σε μελετητικό όμιλο μετά από διεθνή διαγωνισμό, σχετικά με τροποποιήσεις στο κοινωνικό-ασφαλιστικό σύστημα. Ο 3029/2002 επαναφέρει την προσπάθεια που ουσιαστικά δρομολογείται άλλη μια φορά στις μέρες μας(2007). Η κατάργηση κάθε "βάρους" για τους εργοδότες είναι το οξυγόνο τους. Ανάμεσα στα άλλα θέλουν και την κατάργηση της εισφοράς του 1% που πληρώνουν οι βιομηχανίες στο λεκανοπέδιο σύμφωνα με το Ν.Δ 4104/60 για τους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ για τον επαγγελματικό κίνδυνο. Τα πράγματα εξελίσσονται μάλλον δύσκολα για το εργατικό ζήτημα . Τα ΒΑΕ είναι ένας αμυντικός ασφαλιστικός θεσμός, ο οποίος από τώρα και στο εξής μπαίνει στο στόχαστρο. Οι επιτροπές κρίσης , οι οποίες εξετάζουν τις αιτήσεις ένταξης, έχουν να λειτουργήσουν από το 1985. Το ΕΛΙΝΥΑΕ έχει ξεκινήσει μια σειρά μελέτες για μια σειρά κλάδους εργαζομένων. Οι μελέτες χρηματοδοτούνται από πόρους του Γ ΚΠΣ και του ΛΑΕΚ. Ορισμένες έχουν ολοκληρωθεί, και η δημοσίευση τους είναι ζήτημα χρόνου. Υπάρχει η αντίληψη – σε ικανό αριθμό μελετητών αλλά και συνδικαλιστών – ότι ο θεσμός των ΒΑΕ πρέπει να καταργηθεί, με επιχείρημα πως η ύπαρξη τους αποτελεί αντικίνητρο για την βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας. Η κατεύθυνση είναι να αναθεωρηθεί ο κανονισμός των ΒΑΕ για τους νεοπροσλαμβανόμενους.

Προσπαθούν να περάσουν σαν θέση σαν κριτήριο και μέτρο σύγκρισης, τον μέσο όρο των εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών ανά κλάδο. Σαυτή τη βάση μπαίνει ένα επισφάλιστρο το οποίο επιβαρύνονται μόνο οι επιχειρήσεις που είναι πάνω από το μέσο όρο. Όσο πέφτει ο μέσος όρος πέφτει και το επισφάλιστρο.

Τα ΒΑΕ έχουν να κάνουν όμως με τη φθορά του εργαζόμενου και κανένα επισφάλιστρο δεν είναι σε θέση να την αναπληρώσει.

Ο νόμος Ρέππα ανοίγει ξανά το ζήτημα υποχρεωτικά. Να ξέρουμε πως όλα είναι θέμα συσχετισμού δύναμης , αποφασιστικότητας και πάνω απόλα «καθαρών » θέσεων και απόψεων πάνω και πέρα από τη ψηφοσυλλεκτική τακτική παρατάξεων και κομμάτων..

Ακολουθεί μια σύντομη επισκόπηση σε μερικά βασικά νομοθετήματα σχετικά με Υ&Α. Η βασική ρύθμιση διατάξεων για εργατικό ατύχημα περιέχεται στο νόμο 551/1915 που κωδικοποιήθηκε με το Β.Δ της 24/7/1920. Αποκεί και πέρα ακολουθούν ... χωρίς να εξαντλούν το θέμα μας....

Σύμφωνα με το άρθρο 32 του 1568/85 ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να τηρεί βιβλίο ατυχημάτων όπου θα αναφέρονται τα αίτια και η περιγραφή του ατυχήματος.

Ο εργοδότης τηρεί κατάλογο εργατικών ατυχημάτων και μέσα σε 24 ώρες οφείλει να αναγγέλλει το ατύχημα στην επιθεώρηση εργασίας στην αστυνομική αρχή και στον ασφαλιστικό οργανισμό.

Έτσι σαν επίλογος

"...υποφέρουμε από σειρά αντικινήτρων που ξεκινούν από τις περιβαλλοντικές μελέτες και τους γιατρούς εργασίας και φθάνουν στους τεχνικούς ασφαλείας...." (2003 καθηγητής Παν. Χαλικιάς επιστημονικός συνεργάτης πανελλήνιας ένωσης εξαγωγέων )..Τις χρονιές 1981, 82, 83, 86, 88, καταγεγραμμένες επαγγελματικές ασθένειες στο ΙΚΑ 0. Το 1996 αναγνωρίστηκαν 86 όταν στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε είναι αναγνωρισμένες χιλιάδες. Σύμφωνα με το Διεθνές Γραφείο Εργασίας οι θάνατοι λόγω εργασίας είναι στα 2.200.000 άτομα ετησίως ενώ οι θάνατοι που οφείλονται στις επαγγελματικές ασθένειες είναι τετραπλάσιοι από τα εργατικά ατυχήματα με την συμβολή του επαγγελματικού καρκίνου σαυτούς στο 32%. Αλλά πως να γίνει καταγραφή επαγγ. ασθενειών όταν συνειδητά απουσιάζει η διάγνωση? Όταν δεν υπάρχουν οι δημόσιες υποδομές ειδικά στο πλαίσιο του ΕΣΥ? Πως οι ΕΣΥΠΠ θα παίξουν τον ρόλο τους? Όμως ούτε και αυτές εξυπηρετούν τους έχοντες και κατέχοντες. Γιαυτό προωθούν τις ιδιωτικές ΕΞΥΠΠ που λειτουργούν με κριτήριο το κέρδος και ότι αυτό συνεπάγεται.

Η υγεία και ασφάλεια εργασίας είναι στο κέντρο σύγκρουσης εργοδοτών και εργαζομένων.

Οι εργαζόμενοι έχουν συμφέρον άμεσα να παλέψουν όχι γενικά και αόριστα αλλά προσφεύγοντας και στην υπηρεσία ειδικών για την ανάπτυξη αποκλειστικά

α) Δημόσιων υποδομών υγείας ασφάλειας στο πλαίσιο του ΕΣΥ, των ασφαλιστικών οργανισμών και των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων , καθώς και

β) Δημιουργία ασφαλιστικού κλάδου κάλυψης του επαγγελματικού κινδύνου με αποκλειστική εργοδοτική εισφορά στα πλαίσια του ΙΚΑ & ταμείων.

γ) Κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας στο χώρο Υ&Α της εργασίας.

δ) Διεκδίκηση Ανθυγιεινού επιδόματος - ΒΑΕ όχι μόνο ανά είδος εργασίας αλλά και ανά περιοχή

Εν όψει των κινητοποιήσεων για το ασφαλιστικό τέτοια ζητήματα δεν μπορεί να μένουν εκτός της δράσης , προσοχής και αξιοποίησης του Σ.Κ