Από την πόλη της Ξάνθης στην Κοττάνη

                   

Κοττάνη

στην Κοττάνη του Τζεμήλ

Στην Θράκη έχω ανέβει αρκετές φορές.  Έχω γυρίσει όλους τους νομούς της, με κάθε πρόσφορο μέσο και τρόπο. Φυσικά την πρωτοκαθεδρία κατέχει ο νομός Έβρου όπου για 26 μήνες φύλαξα ψηλά, στα σύνορα, γύρω γύρω στο λεγόμενο τριεθνές.

Ο νομός της Ξάνθης επίσης με ιντριγκάρει. Μετά το πέσιμο της γνωστής μπάρας ξεκίνησα τις εξορμήσεις με το Νιβα στα ορεινά, στα πομακοχώρια. Θυμάμαι με ευχαρίστηση

πανέμορφες διαδρομές στο Χαιντού, με την βοήθεια  χάρτη που ο τότε δραστήριος δασάρχης μου είχε δώσει. Στο χάρτη αυτόν, μάλιστα είχε αποτυπώσει ανάλογα με την δυσκολία βατότητας τις διαδρομές σε 4 ζώνες αν θυμάμαι καλά.

Φυσικά είχαμε επιλέξει τις δυσκολότερες διαδρομές, μέχρι που τα γυναικόπαιδα μας επανέφεραν στα ομαλότερα… Το βουνό Χαιντού λέγεται και Ερύμανθος έχει δασικό χωριό από το 1980; και φημίζεται για την πλούσια βλάστηση με προεξάρχουσα τις πανύψηλες οξιές. Ένα τμήμα δε του δάσους  το λεγόμενο «δάσος της Τσίχλας» έχει κηρυχθεί μνημείο της φύσης. Τα θαυμάσαμε τότε όπως και τα κοντινά χωριά. Ξαναπήγαμε, περπατήσαμε, κάναμε κάμπινγκ δίπλα στο Νέστο, φάγαμε στις ταβέρνες αλλά αγνοούσαμε την Κοττάνη . Μάλλον δεν πήγαινε καν δρόμος τότε. Μονοπάτι και άλογα.

 Μάθαμε όμως πως ο χωματόδρομος έφτασε, μα κυρίως πως εκεί , πριν πάρεις τον χωματόδρομο, υπάρχουν οι θερμές  μάλλον οι ολόθερμες πηγές στο χωριό Θέρμη και μετά στον χωματόδρομο 2 χιλιόμετρα από την Κοττάνη, μας σας περιμένει ο Τζεμήλ  με την Μουσγιέν.

 Όλες οι αισθήσεις σε συναγερμό. Χρώματα αρώματα επιφωνήματα θαυμασμού. Πανδαισία . Αναφέρομαι στην ταβέρνα του Τζεμήλ στο τελευταίο πομακοχώρι της Ξάνθης ,που κατοικείται μόνο το Καλοκαίρι. Το σπίτι του παππού έγινε ταβέρνα αλλά μάλλον πρόκειται για λαογραφικό μουσείο .

Το 200 κοντά χρόνων πλινθόκτιστο ισόγειο  είναι η πομάκικη ταβέρνα με τα σχετικά χάλκινα , τις κουρελούδες στους τοίχους, το τζάκι.

Η  ξύλινη σκάλα δίπλα στο πάγκο της κουζίνας μας οδηγεί πάνω στα δωμάτια, όπου ξεχωρίζουν  φορεσιές έπιπλα,  χαλιά όπως παλιά σε κάθε; Σπίτι της περιοχής.  

Τα τραπέζια απλώνονται στην αυλή και το μάτι βόσκει στο απέναντι χωριό, στο μιναρέ και στην δασώδη βλάστηση. Για την ποιότητα των φαγητών μιλούν οι ταξιδιώτες που τα γεύτηκαν με τα καλλίτερα λόγια. Ειδικά για τις πίττες της Μουσγεν. Άρα εγώ περισσεύω. Αξίζει μια δοκιμή.

Καθίσαμε, φάγαμε ήπιαμε,  μιλήσαμε φιλικά με όλες τις παρέες. Όμορφα συζητήσαμε με το ζευγάρι. Μακάρι να αντέξουν τις δυσκολίες του χώρου και του τόπου.  Δεν είναι μικρό πράγμα στο πουθενά να βρίσκεις τέτοια γωνιά. Εμείς μείναμε ενθουσιασμένοι.

 

στη Θέρμη

Μα ο ενθουσιασμός μας ξεκίνησε από το χωριό Θέρμη όταν επισκεφτήκαμε τις  ανοιχτές λεκάνες- τσιμεντένιες μπανιέρες, του τρεχούμενου καυτού νερού. Εκεί, προσπαθήσαμε να μπούμε αλλά το νερό παραήταν ζεστό. Είμασταν μόνοι έτσι, πήραμε το λάστιχο του κρύου νερού, το αναμίξαμε και μπορέσαμε να καθίσουμε στην μπανιέρα. Μέσα στο χωριό με λίγα χρήματα απότι μάθαμε υπάρχουν ιδιωτικά λουτρά και φυσικά ταβέρνα με αξεπέραστα κρέατα.

 Όμως ο προορισμός μας, ήταν ακόμη λίγα χιλιόμετρα μακριά. Ο χωματόδρομος μας χάρισε ανεπανάληπτες εικόνες, παρόλο που αρχές Σεπτέμβρη τα δένδρα δεν είχαν πάρει τα φθινοπωρινά χρώματα. Δένδρα ξύλα σωριασμένα έτοιμα για τζάκι, έντονη βλάστηση ποτάμι με λίγα νερά αλλά αρκετές βρύσες με επιγραφές από το κοράνι στα δεξιά της πορείας μας. Το τοπίο κορυφώνεται όταν βρίσκεσαι «στο παλάτι του Τζεμήλ».

Ο Τζεμήλ, παραπονιέται γιατί ο δρόμος 5-6 χιλιόμετρα είναι βάρβαρος για τα ιχ. Αλλά για μας, τα 4χ4 είναι το στοιχείο μας.  Η 1,50 ώρα πήγαινε και άλλη τόση γύρνα από την Ξάνθη αξίζει τον κόπο με το παραπάνω. Μην φοβηθείτε τίποτε.  Φάτε πιείτε δοκιμάστε όσα περισσότερα. Αν μπορείτε να πάρετε κάποιο χωματόδρομο από τους πολλούς να περπατήσετε η ακόμη καλύτερα ελεύθερο κάμπινγκ όλα τα λεφτά. Δυστυχώς εμείς δεν…  λόγω προγραμματισμού και μετάβασης στην Δράμα. Καλλίτερα για να έχουμε ένα ακόμη κίνητρο για Κοττάνη. λοιπόν  στο επανιδείν .

12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ. 80 χρόνια από την απελευθέρωση

 

80 χρόνια ελεύθερη πατρίδα, εξαρτημένη...ΕΟΚ κ ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο

Στις 12 του Οκτωβρίου 1944 η Ελλάδα ελευθερώθηκε από την χιτλεροφασιστική μπότα των Γερμανών. " ...προκειμένου να εξασφαλίσουν όσο το δυνατόν πιο ανώδυνη αποχώρηση" γράφει η ιστορικός κ Β. Λάζου, "απείλησαν (οι γερμανοί) με την πρόκληση χάους. Λιμάνια αεροδρόμια εργοστάσια ηλεκτρισμούκαι ύδρευσης, αποθήκες πυρομαχικών κ τροφίμων υπονομεύτηκαν ..." συμπληρώνει η κ. Λάζου στο ένθετο του Hot Dog History τεύχος 139 ένθετο στο Ντοκουμέντο 13 /10/2024. 

Τα γεγονότα που ακολούθησαν λίγο πολύ είναι γνωστά. 

Η μετάβαση στην ελευθερία πέρασε μέσα από τις συμπληγάδες των διωγμών των αγωνιστών του ΕΑΜ ΕΛΑΣ , από βασανιστήρια φυλακίσης εκτελέσεις. Από την αναγόρευση των κουκουλοφόρων γερμανοτσολιάδων

σε στελέχη του στρατού της αστυνομίας του κοινοβουλίου. Οιάγγλοι έπαιξαν τέλεια τον άθλιο ρόλο τους, η αντίσταση ηττήθηκε ο βασιλιάς ξαναγύρισε και πάλι από την αρχή. Οι διεθνής συνθήκες και ανάγκες μαζί με τα λάθη του κινήματος, δεν άφηναν περιθώρια. Οδηγούσαν στον εμφύλιο.

Ήταν όλα προσχεδιασμένα από την Αγγλία; Υπήρξε "ανίερη εκεχειρία" Τσόρτσιλ με Χιτλερ; Ο δημοσιογράφος ιστορικός Β Μαθιόπουλος, συμπεραίνει ότι "για να επιβάλει τη βρετανική πολιτική στην Ελλάδα ο Τσόρτσιλ έκλεισε συμφωνία με τον Χίτλερ , την μοναδική σε όλο τον πόλεμο. " Δεν έχω να προσθέσω κάτι περισσότερο. 

Αξίζει να διαβάσουμε το χθεσινό ένθετο περιοδικό της εφημερίδας Ντοκουμέντο. Θα έλεγα ότι επιβάλλεται.  

ΝΥΧΤΕΣ ΠΡΕΜΙΕΡΑΣ

  πρεμιερες στην Αθήνα

οι σκηνοθέτες στον ΑΣΤΟΡ

σε εξελιξη βρίσκεται το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας. Με άλλα λόγια οι ΝΥΧΤΕΣ ΠΡΕΜΙΕΡΑΣ από 2- 14 Οκτωβρίου.
Πλήθος σπουδαίων ταινιών ανεβαίνουν σε 9 νομίζω αίθουσες καθημερινά. 

Ταινίες που τις βλέπουμε πρώτη φορά στην Ελλάδα.
Χθες παρακολούθησα στο ΑΣΤΟΡ 5 μικρού μήκους ελληνικές ταινίες. Κατά σειρά την ΚΥΡΙΑ ΝΙΤΣΑ της Νεφέλης Ράπτη, τον ΤΕΚΤΙΤΗΣ  της Σμαράγδας Νιτσοπούλου , τον ΑΧΕΡΟΝΤΑ της Κων/νας Παπαδοπούλου, το NUMB της Δεσποινας Κούρτη και την ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΜΕΡΑ του ΚΟΣΜΟΥ του Δημ. Χαραλαμπόπουλου.

Σμαράγδα Αδαμοπούλου, Δ. Καλαντίδης , Μάτα Κούρτη

Με ιδιαίτερη χαρά φυσικά υποδεχτήκαμε την τρίτη μικρού μήκους ταινία , τον ΑΧΕΡΟΝΤΑ, καθόσον το σενάριο έχει την υπογραφή της φίλης και μέλους της Λέσχης Κατερίνης της Μάτας Κούρτη. Δεύτερο σύν στην ταινία, η συμμετοχή του Αργύρη Μπακιρτζή που με την ιδιαίτερη χροιά της φωνής του δεν περνάει ποτέ απαρατήρητος. Και οι πέντε ταινίες εχουν να κάνουν με την απώλεια , το βίωμα της,ι το βύθισμα σε έναν άλλο κόσμο, την αντίδραση αντίσταση στη "μοίρα" αλλά και  το ξεπέρασμα τους. 

Αμέσως μετα το ΑΣΤΟΡ, σειρά ειχε ο ΔΑΝΑΟΣ στην Κηφισσίας που έπαιζε το SATURDAY NIGHT. Μια όμορφη χαρούμενη κομεντί 90 χαοτικών λεπτών, με γρήγορες εναλλαγες και έξυπνες ατάκες.

Στη Ξάνθη το Φθινόπωρο

                           

  ΣΤΗ ΞΑΝΘΗ

...αν ήμουν πουλί θα πετούσα γύρω από τη γη αναζητώντας διαδοχικά φθινόπωρα...(Τζόρτζ Έλιοτ)

Τα φθινόπωρα !

Καμιά άλλη εποχή του χρόνου δεν «απασχόλησε» τόσο πολύ την ποίηση. Ίσως η μετάβαση από το καλοκαίρι, συνδεμένη με την επιστροφή στην εργασία, στο σχολείο, μαζί με την αλλαγή του καιρού και των χρωμάτων στη φύση, προείκασμα  του χειμώνα, είναι αυτά που διεγείρουν το καλλιτεχνικό πνεύμα.

Λένε πως το φθινόπωρο είναι πορτρέτο της μελαγχολίας, αλλά μάλλον είναι πορτρέτο περισυλλογή και νέας δημιουργίας.

Εδώ και πολύ καιρό για μένα οι μήνες του Φθινοπώρου είναι ευκαιρίες  για ταξίδια και εξορμήσεις . Το πρώτο και κυριότερο τον Σεπτέμβριο στη Δράμα. Στο εκεί φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους.  Μα επειδή «για χάρη του βασιλικού ποτίζεται και η γλάστρα», δεν γίνεται να μείνουμε μόνο στην πόλη.  Άλλωστε πως είναι δυνατόν να κάνεις 1500 χιλιόμετρα με το γεροτζιπ, να ξέρεις για τα όρη και τα βουνά, τα ποτάμια και τα φαράγγια, να έχεις διαβάσει για μαγικά δάση, παρθένες περιοχές, να σε εξιτάρουν παράξενες για νότιο πολίτη ιστορίες και ονομασίες, να ακούς για φυλές, θρησκείες, συνήθειες και να μένεις αμέτοχος;  Δεν το μπορείς  και δεν το θέλεις. Κάνεις ότι γίνεται, ώστε να γεμίσεις τον χρόνο εκεί στα βόρεια πιστεύοντας  πως η ταξιδιωτική ταλαιπωρία  είναι κομμάτι μιας πραγματικής ποιότητας ζωής που πάντα ψάχνουμε. Ναι αυτή είναι η ποίηση του ελεύθερου χρόνου που έρχεται από το μέλλον.

Αλλά ας πάμε σε ποιο πεζά πράγματα.

Βρεθήκαμε λοιπόν στη Ξάνθη, στις  γιορτές του Σεπτεμβρίου, που είναι φανταστικές. Μόλις βραδιάζει, ξεχύνεται ο κόσμος στην πανέμορφη παλιά πόλη. Νεολαία, μεγάλοι, μεγαλύτεροι, δημιουργούν ένα αδιαχώρητο χαράς, χορού, γλεντιού. Μουσικές σε κάθε μαγαζί, μουσικές στις πλατείες και σε κάθε οργανωμένο χώρο. Περπατάμε, παρατηρούμε, χαιρόμαστε ενώ ένα σύννεφο τσίκνας από δεκάδες υπαίθριες ψησταριές στέλνουν μυρωδιές στην ατμόσφαιρα από 100δες σουβλάκια. Κανείς δεν πίνει νερό ούτε για να πάρει τα χάπια του, αν παίρνει. Το οινόπνευμα άφθονο. Φυσικά υπάρχουν άλλα πράγματα. Καλλιτεχνικές δημιουργίες όπως χειροτεχνήματα και εκθέσεις ζωγραφικής. Μα τι άλλο παρά μια ζωγραφιά είναι η παλιά πόλη;.

Τα βήματα μας σταματούν στο λεγόμενο σπίτι του Μάνου Χατζηδάκη. Εδώ στο πρώτο όροφο του αρχοντικού του εβραίου καπνέμπορου Ισαάκ Δανιέ γεννήθηκε και έζησε ο μεγάλος Μάνος,  από 1925 ως το 1932. Στο πιάνο του αρχοντικού με δασκάλα την Αρμένισα Αλτουνιά  πρωτοταξίδευσε στη μελωδία. Η οικογένεια βρέθηκε στη Ξάνθη όσο διάστημα ο δικηγόρος πατέρας του πρόσφερε τις νομικές υπηρεσίες του στη πλούσια πόλη. Η Ξάνθη στην αρχή του προηγούμενου αιώνα και από τον 17^ο , ήταν μια προνομιούχα περιοχή. Η εξαιρετική  ποιότητα του καπνού (μπασμάδες) και το εμπόριο του δημιούργησε ισχυρές οικογένειες, και οι τελευταίες επένδυσαν σε πολυτέλεια, σπίτια μόρφωση, πολιτισμό και ότι συντάσσεται με τον πλούτο και την ευημερία. Μέχρι το 1912 και τους βαλκανικούς πολέμους που οι Βούλγαροι ανέτρεψαν την πορεία, είχε δημιουργηθεί ισχυρή αστική τάξη αντίστοιχα και εργατική, ενώ η πόλη ζούσε την εποχή της  belle époque ( από το 1860 μέχρι το 1913,έζησε την μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη).

 

Μια χαρακτηριστική φωνή και μελωδία μας επαναφέρει στους ρυθμούς της πόλης. Αργύρης Μπακιρτζής. Διανθίζει τα τραγούδια με ιστορίες, κάθε τραγούδι και μια ανάμνηση.  Πόσο όμορφα!!! Το πρωινό ξύπνημα συνοδεύεται με καφέ και σιροπιαστά στην πλατεία ρολογιού. Παίρνοντας δυνάμεις μετά τη βραδινή κραιπάλη, ξαναρχίζουμε το φωτογραφικό οδοιπορικό στα στενά της παλιάς πόλης.

Πώς να μην θαυμάσεις τις όποιες αποκατεστημένες καπναποθήκες και τα αρχοντικά κτίρια όπως το αρχοντικό Κουγιουμτζόγλου που στεγάζει το λαογραφικό μουσείο και την λέσχη κινηματογράφου, το αρχοντικό Καλεύρα με την δημοτική πινακοθήκη, αλλά και πόσα ακόμη όπως τα αρχοντικά Καλούδη, Μωυσή, την καπναποθήκη Ρεζή κτλ.

Στην Ξάνθη το χθες στην παλιά πόλη, σμίγει με το σήμερα στην νέα πόλη. Πάρκα, πλατείες, φαρδιοί δρόμοι, πολυκατοικίες που ξεφεύγουν αισθητικά οδηγούν σε μια πολύχρωμη γραφικότητα  που μας σπρώχνουν να καταλήξουμε στα σοκάκια, στα λιθόστρωτα, στα ειδυλλιακά καφέ και στα ταβερνάκια.  

Μα η έκπληξη έρχεται με «το σπίτι της σκιάς»! Ο Τριαντάφυλλος Βαίτσης χειριζόμενος μικροαντικείμενα που ήταν είναι για τον κάδο σκουπιδιών , τα μετατρέπει με την βοήθεια  του φωτός μέσα από μια ευφάνταστη τεχνική σε έργα τέχνης θαυμαστά. Έργα που μιλούν, που ξυπνάνε συναισθήματα, που οδηγούν σε συλλογισμούς. Στην πραγματικότητα δεν έχω λόγια να εκφράσω την έκπληξη και αμηχανία που αρχικά αισθάνθηκα. Η συζήτηση με τον καλλιτέχνη απλά μου άνοιξε καλύτερα τη ματιά που κοιτούσα τις δημιουργίες του.

Ο νομός Ξάνθης έχει και τα λεγόμενα πομακοχώρια. Μα η μετάβαση σε αυτά και ειδικά στη Κοτάνη σε άλλη ανάρτηση.